Waarom zijn kijkcijfers zo belangrijk?
Boer Zoekt Vrouw, The Voice of Holland, Goede Tijden Slechte Tijden, allemaal programma’s waarbij de hoge kijkcijfers je om de oren vliegen. Voor de commerciële televisie zijn kijkcijfers heilig en heel veel keuzes in de televisiewereld worden gebaseerd op deze cijfers. WRM zijn deze cijfers, een steekproef onder een luttele 2700 personen in een land met ruim 16 miljoen inwoners, zo belangrijk in de televisiewereld en wordt het niet eens tijd voor een alternatief?
Geschiedenis van de kijkcijfers
Onderzoek naar het televisiekijkgedrag van mensen in Nederland startte in 1965, onder de naam Continu KijkOnderzoek. Ruim 22 jaar lang werd het kijkgedrag gemeten met een dagboek. Elke week kreeg een panellid een dagboekje opgestuurd waar hij de programma’s op Nederland 1 en Nederland 2 aankruiste die hij minimaal voor de helft had gezien en gaf dit programma een cijfer. Twee weken na uitzending werd de uitslag hiervan gerapporteerd. Vanaf 1966 vond naast de dagboekjes ook elektronische meting op toestelniveau plaats. Nederland 1 en 2 gaven elke 5 minuten een geluidssignaal en tijdens de reclame werd elke 15 seconden een geluidsignaal meegezonden. Een meter, die zat aangesloten op het televisietoestel, kon het signaal opvangen met behulp van een audiocassette. Omdat het aantal te ontvangen televisiezenders toenam, ontstond in de jaren tachtig een behoefte aan een methode die de kijkcijfers van meerdere zenders kon registreren. Vanaf 1987 werd een meetsysteem ontwikkeld waarbij elk lid van het panel zich door middel van een afstandsbediening aan- en af moest melden.
Op 1 januari 2002 werd het kijkonderzoek van Stichting KijkOnderzoek ingevoerd. Sindsdien wordt gemeten zoals dat nog steeds gedaan wordt. Een steekproef van een panel bestaande uit 2700 personen in 1235 huishoudens die zijn voorzien van een kijkmeter. Deze registreert wanneer een toestel aan staat en deze informatie wordt opgeslagen. Door middel van een afstandsbediening kan iemand aangeven, door zijn persoonsknop in te drukken, dat hij naar een programma kijkt. Stopt deze persoon met kijken, dan moet hij zich afmelden. Een leuk weetje: Er zijn ook mensen die zo’n kastje hebben, maar geen tv!
Kijkcijfers, wat doen ze ermee?
Er zijn al heel wat programma’s van de beeldbuis verdwenen door te lage kijkcijfers. Zo werd in 1999 Goudkust gestopt omdat het steeds lagere kijkcijfers had, in Amerika werd As the World Turns van de buis gehaald en ook de talkshow De Tafel van 5 met Katja Römer-Schuurman stopte na vier weken. Naast dat kijkcijfers van belang zijn voor de voortgang van een programma, zijn de advertentie-inkomsten voor televisiekanalen het allerbelangrijkste. Hoe duur een advertentie ingekocht kan worden, hangt af van de kijkcijfers van de programma’s die rond dat reclameblok worden uitgezonden. De kijkcijfers bepalen dus de waarde van de reclamezendtijd. Hoe beter de kijkcijfers, hoe meer reclame-inkomsten een televisiekanaal heeft, wat er weer voor zorgt dat het kanaal waarschijnlijk een langere levensduur heeft.
Toch is niet iedereen even enthousiast over hoe de kijkcijfers op dit moment worden gemeten. SKO heeft de afgelopen jaren veel kritiek gehad. De methode kan heel makkelijk worden beïnvloed door de kijkers met zo’n kastje. Men moet aangeven wanneer men naar de WC gaat, of als je even in de tuin gaat roken. De kans is vrij groot dat dit vergeten wordt. Daarnaast wordt de positie waarin deze mensen verkeren misbruikt; als iemand een programma heel leuk vindt, kan hij aangeven dat hij met tot 99 mensen naar dat programma zit te kijken. Een deelnemer biechtte ooit aan GeenStijl op dat hij bij zijn favoriete programma aangaf dat er 99 mensen meekeken, terwijl hij eigenlijk maar in zijn uppie voor de tv zat.
Kan het ook anders?
Er is een alternatief: digitale televisie kan de uitkomst bieden. Dit wordt gebruikt door 86,1 % van de huishoudens met een tv-aansluiting. De digitale tv-kastjes zouden in staat moeten zijn alles op te slaan wat de eigenaar van het kastje kijkt op televisie. Bij deze optie heb je helaas veel minder informatie over de kijkers dan SKO heeft, zoals gezinssituatie en inkomen. Privacy is hier ook in het geding, niet iedere Nederlander zit erop te wachten dat automatisch zou worden bijgehouden wat voor programma’s ze kijken op hun digitale tv. Marketingfacts heeft wat mij betreft de beste oplossing. De smartphone. Tegenwoordig heeft meer dan twee derde van de Nederlanders een smartphone in zijn bezit, en veel van deze mensen hebben deze ook altijd op zak. Neem daarnaast mee dat je met een smartphone altijd in verbinding staat én dat de smartphone tegenwoordig zelfs als afstandsbediening gebruikt wordt. Je kunt wel nagaan dat de kijkcijfers beter gemeten zouden kunnen worden dan hoe het nu gebeurt met de steekproef van 2700 personen.
Bronnen:
kijkonderzoek.nl
marketingfacts.nl/sko_krijgt_concurrentie_voor_meten_kijkcijfers
telegraaf.nl/Meer_digitale_tv-aansluitingen
