Waarom vergeet je dingen?

Je kent het wel. Die keer dat je twijfelend voor het vleesschap van de supermarkt stond en niet meer zeker wist of je gast van vanavond nou vegetariër was of niet. Of die keer dat je vergeten was je lunch mee te nemen en vervolgens de halve dag honger moest lijden. Om nog maar te zwijgen over die keer dat er grote vraagtekens boven je hoofd verschenen toen je niets meer van een serie snapte, omdat het te lang geleden was dat je de vorige aflevering had gezien. Of, helemaal pijnlijk, die keer dat je een verjaardag vergat.

Vergeten is vervelend, of het nou een verjaardag van een vriend is of je sleutels wanneer je net de deur achter je hebt dichtgegooid. Bij mij zit mijn hoofd zit vol met songteksten en ik kan heel wat dialogen uit Finding Nemo napraten, maar ik moet elke keer weer hard nadenken om me te herinneren wat ik vorige week heb gegeten. Hoe komt dat? WRM vergeten we informatie? Zou het niet veel handiger zijn om altijd alles te onthouden?

Hoe komt dat dan?
Onderzoek naar het geheugen heeft altijd al een belangrijke plaats in de psychologie ingenomen. Over de precieze werking van het geheugen, en daarmee ook het vermogen om dingen te vergeten, is ook nog zeker niet alles bekend. Wel zijn er verschillende oorzaken bekend van onze vergeetachtigheid. Allereerst maken we een heleboel dingen mee. Tussen het lezen van de titel van dit artikel en dit moment heb je al van alles beleefd, al zijn het maar hele kleine dingen. Er is in je geheugen een soort competitie tussen herinneringen. Nieuwe herinneringen drukken als het ware oude herinneringen weg, waardoor je die oudere herinneringen moeilijker kunt activeren. Nu weet je nog wel wat voor kleur sokken je gisteren aan had. Die vraag is een meteen stuk moeilijker te beantwoorden wanneer het gaat over je sokkeuze van een jaar geleden.

Ook ruis of afleiding kan een reden zijn WRM je dingen vergeet. Als je op je telefoon wilt checken hoe laat het is en vervolgens een whatsappje gaat lezen, kun je ‘m zo weer in je zak doen. Om je vervolgens te realiseren dat je geen idee meer hebt wat de klok nou aangaf.

Een andere belangrijke oorzaak voor vergeten is het feit dat je dingen in een bepaalde context meemaakt of leert, waarop je vervolgens diezelfde dingen probeert terug te halen in een andere context. Dat is lastig voor je hersenen. Als je dat ene kassameisje van je vaste supermarkt tegenkomt in een café, is haar gezicht plotseling veel moeilijker te plaatsen.

Onderscheid is essentieel
Maar wat is nou het belang van vergeten? Vergeten is eigenlijk heel nuttig. Wanneer we namelijk alles zouden onthouden wat we meemaken, zouden we snel dingen door elkaar halen. Als je elk detail van elke film die je ooit hebt gezien nog weet, is het bekijken van een nieuwe film heel moeilijk. Je zou dan continu associaties maken met andere films, waardoor de verhaallijnen door elkaar heen gaan lopen. Juist de selectie van informatie is essentieel om na te kunnen denken en verhalen te kunnen vertellen. Wanneer je alle informatie even goed zou onthouden, is het maken van onderscheid tussen je herinneringen niet mogelijk. Dit is ook de reden dat we dingen die we op de automatische piloot doen, zoals spullen pakken en de deur uit gaan, niet onthouden.

Het mag duidelijk zijn: je hebt niet altijd vat op je geheugen. En dat is maar goed ook. Feit blijft dat het soms behoorlijk onhandig kan zijn. Een tip: om belangrijke informatie te onthouden, kun je proberen om deze informatie te herhalen. Volgens de decay theory verdwijnen herinneringen namelijk langzaam als ze niet zo nu en dan worden opgehaald. Ik denk dat ik toch maar eens een verjaardagskalender ga ophangen.