Waarom Tom & Jerry racistisch is

We zijn er allemaal mee opgegroeid. Tenminste, ik zeker, maar ik denk dat dat ook voor veel andere mensen zal gelden. Ik heb het over de Oscarwinnende cartoon Tom & Jerry. Maar zijn we ook allemaal opgegroeid met een cartoon die racistisch is? Wel volgens de online videodienst van Amazon. Als je Tom & Jerry wilt bekijken via Amazon, krijg je namelijk een waarschuwing te zien: ‘Tom & Jerry shorts may depict some ethnic and racial prejudices that were once commonplace in American society. Such depictions were wrong then and are wrong today.’ Het gaat dus om stereotypen in de cartoon die toen fout waren en nu natuurlijk ook.

Mammy Two Shoes
YouTube staat natuurlijk vol met de filmpjes van Tom & Jerry. En ja, ook de zogenaamde scènes met racisme zijn aanwezig. Voor de duidelijkheid, in dit geval gaat het om racisme jegens Afro-Amerikanen. Er zijn filmpjes te zien waarin het ‘racisme’ zich uit in de gedaante van de zwarte huishoudelijke hulp in de serie. Haar naam is Mammy Two Shoes. Dat feit was mij tot voor kort nog niet bekend, maar dat geheel terzijde. Ik heb overigens al iets genoemd wat kan worden opgevat als een stereotype, namelijk dat de huishoudelijke hulp zwart is. Het gaat hier puur om de huidskleur. Dit kan natuurlijk ook gewoon stom toeval zijn, maar er is meer. Zo wordt Mammy neergezet als een dief. Als ze op een wankele stoel staat, uit angst voor muis Jerry, vallen er allerlei spullen uit haar zakken. Deze spullen zijn sieraden, een scheermes en allerlei andere bezittingen, gestolen natuurlijk. Op deze manier wordt het stereotype beeld van een stelende zwarte weergegeven.

Tijdsgeest
De populaire tekenfilm maakt zich dus schuldig aan racisme. Volgens Amazon is het nu fout, maar was het dat toen ook. Maar is dat daadwerkelijk zo? Want er zijn ook andere cartoons uit die tijd die zich schuldig maken aan wat we nu beschouwen als racisme, waarbij vooral het zwarte ras het moest ontgelden. Zo is een ander voorbeeld de tekenfilm Dick & Larry. Deze cartoon droeg, ironisch genoeg, eerst de naam Tom & Jerry. De naam werd echter gewijzigd, om verwarring te voorkomen tijdens de opkomst van de Tom en Jerry die wij kennen. In Dick & Larry vliegen de hoofdpersonages naar Afrika. De personages, blank, komen erachter dat ze niet teveel mogen opvallen tussen de Afrikanen. Als oplossing schminken ze zichzelf zwart en beginnen ze zich dom te gedragen. Niet-blanken zijn immers dom, werd toentertijd gedacht. De titel van de bewuste aflevering is dan ook Plane Dumb (hint, hint).

Niet zo onschuldig als het lijkt
Naast de cartoons die hierboven zijn beschreven, zijn er helaas nog veel andere voorbeelden van cartoons die eigenlijk racistisch zijn. Ook daarvan zijn genoeg compilaties te vinden op YouTube. Bij Tom & Jerry zijn al eerder scènes (waarin bijvoorbeeld werd gerookt) verwijderd, dus de serie is eigenlijk helemaal niet zo onschuldig als het lijkt. Het is evenmin de eerste keer dat Tom & Jerry wordt aangemerkt als racistisch: in de jaren zestig zijn racistische scènes verwijderd, naar aanleiding van klachten van Afro-Amerikanen. In die tijd kreeg deze groep ook al meer rechten, dus onlogisch waren de klachten niet. Toen de makers de cartoon produceerden, werden bepaalde racistische scènes beschouwd als ‘normaal’, al kun je dat eigenlijk niet ‘normaal’ noemen. Laten we Amazon dus vooral gelijk geven: Tom & Jerry is nu fout, maar was dat toen gewoon ook.