Waarom suiker en vet zo’n onweerstaanbare slechte combinatie zijn

Wat mij betreft gaat er niets boven een lekker stuk taart. Als er nog ergens een eenzame donut of plak cake in een doos ligt, dan mag die ook mijn kant op. Ondanks dat ik het belangrijk vind om gezond en vooral gevarieerd te eten, ben ik altijd al een zoetekauw in hart en nieren geweest. Helaas heeft dat ook nadelen, want hoe lekker zoetigheid ook is, erg voordelig voor de lijn is het natuurlijk niet. Gelukkig weet ik dat ik niet de enige ben die een (lichte) verslaving heeft aan zoete lekkernijen. De combinatie van vet en suiker, waar gebak, koek, taart, chocola en dergelijke voor het grootste gedeelte uit bestaan, is namelijk behoorlijk verslavend. Maar WRM vormen deze twee ingrediënten zo’n onweerstaanbare slechte combinatie?

Even snel een kort biologielesje. Het menselijk lichaam heeft standaard een aantal voedingstoffen, vitaminen en mineralen nodig voor energie, groei en herstel. Het Voedingscentrum gaat al heel lang uit van de Schijf van Vijf. Ondanks dat we de laatste tijd doodgegooid worden met superfoods, dieet-hypes en wat niet al, is het duidelijk dat gevarieerd eten belangrijk is. De Schijf van Vijf is hierbij een hulpmiddel; je kunt deze gebruiken om een perfecte balans te vinden tussen het eten en drinken van groente, fruit, vlees, vis, aardappelen, brood, rijst, pasta, water, halvarine, margarine, oliën en zuivel. Ik zie hier nergens pure suiker tussen staan. Dat komt namelijk omdat suiker nergens goed voor is: je zou het zelfs puur vergif kunnen noemen omdat het uiterst verslavend is.

Vet is wel een voedingsstof die het menselijk lichaam nodig heeft. Maar hierbij kan een onderscheid worden gemaakt in verzadigd vet en onverzadigd vet. Daarnaast bestaan er ook nog enkelvoudig en meervoudig onverzadigde vetten. Ook omega-3 en omega-6 vallen onder de vetten. Onverzadigde vetten en omegavetten zijn goed, verzadigde vetten en transvetten zijn de boosdoeners in dit verhaal.

Vet vs. suiker
Enige tijd geleden heeft de BBC een documentaire gemaakt waarbij eeneiige tweelingbroers allebei op een apart dieet werden gezet. De een at een maand lang een vetrijk dieet zonder suiker (koolhydraten). De ander werd een maand lang op een vetarm dieet gezet, maar at extreem veel koolhydraten. Hoewel beide broers afvielen, was het funest voor hun gezondheid. Uit dit onderzoek werd dan ook snel de conclusie getrokken dat zowel vet als koolhydraten nodig zijn in een gezond en gevarieerd voedingspatroon.

Maar suikers (als belangrijke bron van koolhydraten) zijn toch niet goed? Geraffineerde suikers niet, nee. Want bijvoorbeeld alle soorten fruit zitten boordevol suikers, fruitsuikers welteverstaan. Deze natuurlijke bron van suiker is prima voor de gezondheid, al wordt ook hier door het Voedingscentrum geadviseerd om niet overboord te gaan met het eten van fruit (gaatjes!). Alles met mate, dus.

Dus even kort door de bocht gezegd: koolhydraten en vet hebben we nodig. Maar dan nu even over dat feestelijke stuk verjaardagstaart, de ultieme bom van suiker en vet. Zeer teleurstellend genoeg vindt men hier niets gezonds in terug. Wat namelijk al snel uit het onderzoek van de BBC bleek, is dat vet en suiker in bewerkte voedingsmiddelen de gouden combinatie vormen op het gebied van verslaving. Want van deze bewerkte voedingsmiddelen kun je vrijwel onbeperkt blijven eten. Vooral producten waarbij de balans tussen vet en suiker 50/50 is, zoals cheesecake (gaan we weer met de taart), zijn gevaarlijk lekker.

Dikke ratten
Deze uitspraak werd door de Engelse professor Paul Kenny geïllustreerd, aan de hand van een experiment waarbij ook ratten op een dieet werden gezet. De ratten kregen ofwel een vetrijk of suikerrijk dieet. Bij deze ratten veranderde er verder weinig in eetgewoontes. Kregen de ratten echter koekjes, chocola en taart, dan bleven de rakkers terugkomen voor meer. Het systeem in je lichaam dat normaal een seintje geeft als je genoeg hebt, wordt door zulke zoetigheid namelijk uitgeschakeld. De arme beesten werden uiteraard dikker, vermoeider en bewogen nauwelijks meer. Eigenlijk gebeurt met mensen die teveel bewerkte voedingsmiddelen (met veel suiker en vet) eten, precies hetzelfde.

Het is uiteraard niet zo dat iedereen die aan een stuk taart begint niet meer te houden is, alsof je een waas voor je ogen zou krijgen en in een keer die hele taart naar binnen schuift. Maar er is wel wat discipline voor nodig om het bij één stuk te houden. Ik denk dat we ons daar allemaal wel in kunnen vinden.