Waarom staren we?

Regelmatig wordt er in de verte naar mij gezwaaid. Niet als begroeting, maar om aan te geven dat ik er niet helemaal bij ben. Het wordt een beetje wazig en ik moet mijn best doen om normaal te blijven kijken. Ik ben weer aan het staren. Persoonlijk vind ik het wel een lekker gevoel; even van de wereld zijn, voor je uit kijken en alles aan je voorbij laten gaan. Maar WRM staren we eigenlijk?

Soorten staren
Van nature zijn mensen nieuwsgierig en kijken ze naar wat een ander doet of aanheeft. Soms kijk je net iets te lang: het ongegeneerd staren. Je kunt staren omdat je boos bent, dit is agressief staren. Of omdat je iemand heel leuk vindt, dan staar je uit bewondering. Ook heb je het staren waarbij je heel geconcentreerd bent; je kijkt specifiek naar één object en bent met je gedachten ergens anders. Op dat moment zijn je hersenen zo druk met nadenken dat je geen oog hebt voor de omgeving. Over deze manier van staren heb ik het in dit artikel.

Het oog
Om te beginnen een korte uitleg over het oog, het orgaan waarmee je staart. Je oog bestaat uit drie lagen. De buitenste laag is je harde oogvlies en beschermt alles wat er binnenin je oog zit. Laag twee is je vaatvlies en bestaat uit bloedvaten; deze zorgen voor de aanvoer van zuurstof en voedingsstoffen naar je oog. De binnenste laag is je netvlies, wat ervoor zorgt dat je kunt zien en dat er beelden gevormd worden wanneer je kijkt. Licht valt door je pupil op je ooglens en het netvlies vormt het beeld van wat je ziet.

Wat is staren?
Bij staren denk ik aan kijken in het niets en geen oog hebben voor gebeurtenissen om je heen. Maar staren is eigenlijk het stilzetten van je ogen en dat is helemaal niet goed. Dit merk je als je opzettelijk probeert te staren. Je beweegt je ogen niet meer, je zicht wordt daardoor een beetje wazig. Je knippert niet waardoor je ogen droog worden en branderig aanvoelen, of je ziet dubbel en je ademhaling wordt oppervlakkig. Zodra je expres gaat staren, merk je dat dit niet heel prettig is. Het wegdromen voelt voor jou als ontspanning, maar voor je ogen is het dat zeker niet. Om te kunnen staren, moeten je oogspieren zich namelijk erg inspannen om je ogen stil te houden. Als je dit vaak en langdurig doet, zullen na verloop van tijd je kleine oogbewegingen verdwijnen en deze zijn juist essentieel voor goed zicht.

Aanleiding
Staren doe je onder andere door vermoeidheid, overprikkeling of stress. Als je moe bent, hebben je ogen moeite met concentreren omdat de oogspieren zich steeds moeten aanspannen om iets scherp te kunnen zien. Bij vermoeidheid kost dit nog meer moeite en ga je staren. Het dragen van een bril of lenzen kan ervoor zorgen dat je vaker staart, maar ook veel achter een computer zitten of televisie kijken zorgt hiervoor. Zeker omdat dit vaak uren achter elkaar gebeurt. Je kijkt alleen maar naar het scherm, je ogen bewegen nauwelijks. Dit is een hele inspanning voor je ogen, zo af en toe moeten ze dan uitrusten van dit intensieve werk. Doordat de oogspiertjes rusten, kan de lens niet zorgen voor een scherp beeld. Dit heet accommoderen, oftewel het aanpassen van de ooglens om op de gewenste afstand scherp te zien.

Scherpstellen
Normaal gesproken bewegen je ogen altijd, dit gebeurt onbewust. Door deze kleine oogbewegingen wordt de focus bepaald. Er valt een scherp beeld op je netvlies door de inspanningen van de oogspiertjes, die de vorm van je ooglens aanpassen. Omdat je oogspieren zich bij staren zo moeten inspannen, is de kans groot dat ze verkrampen. Als je oogspieren verkrampt zijn, kan je oogbol zich niet meer soepel aanpassen aan de afstand die je zicht probeert te overbruggen. Het oogt wordt beperkt in zijn bewegingen en de focus gaat verloren; je staart.

Daarom ben ik stiekem wel blij als mensen naar me zwaaien wanneer ik aan het staren ben. Hoewel het soms aanvoelt als broodnodige ontspanning, hebben mijn ogen die ontspanning nog harder nodig.