Waarom selfies en status-updates het recht op privacy veranderen

De laatste tijd komt een van onze meest fundamentele rechten meer en meer ter sprake: ons recht op privacy. Nog niet zo lang geleden raakten de Amerikaanse inlichtingendiensten in opspraak toen bleek dat zij het wel erg gezellig vonden om mee te luisteren met willekeurige burgers en wereldleiders . Los van de eventueel geschonden rechten, zorgde deze praktijk voor erg veel ophef en het bijna aftreden van minister Plasterk . Ook bleek het erg boeiend om de bonnetjes van transacties tussen in ieder geval de Verenigde Staten en Europa consequent bij te houden en te analyseren .

Dan is er nog een geheel andere kant van dit verhaal waarbij onze privacy ook op de tocht staat. Echter is deze variant geheel op vrijwillige basis. Sociale netwerken zoals LinkedIn, Facebook, Twitter, Google et cetera hebben ontzettend veel informatie over de gebruikers verzameld . Denk aan de gigantische aantallen foto’s en selfies, ‘likes’, geboortedata, familiaire banden en allerlei andere interesses. De jongere generaties openbaren heel veel persoonlijke (en gevoelige) data, zonder daarbij goed na te denken over de consequenties. Deze generaties hoor je bijzonder weinig over de ontwikkelingen rond onze privacy en de wettelijke waarborgen daarvoor die lijken te verwateren. Sterker nog: ze staan zelfs te juichen wanneer bijvoorbeeld een Google Glass wordt gepresenteerd, waarop gezichtsherkennende software kan worden geïnstalleerd. Gekoppeld aan Facebook is dan meteen te zien wie tegenover je staat, waar deze persoon vandaan komt, foto’s van diegene z’n hond en ga zo maar verder . WRM wordt er door verschillende generaties zo verschillend gedacht over privacy?

Dat privacy belangrijk is blijkt wel uit het feit dat dit recht in veel documenten is vastgelegd. Vele staten hebben dit recht in hun constitutie vastgelegd, bij ons is dat in de Grondwet, art 10. Daarnaast is dit recht opgenomen in enkele internationale verdragen zoals bijvoorbeeld het EVRM, het IVBPR en het EU Handvest van de Grondrechten. Gek genoeg kent Nederland het recht op privacy zoals deze nu geformuleerd is, nog helemaal niet zo lang. Het artikel werd pas in 1983 opgenomen in onze Grondwet . Aanleiding hiertoe was wat ook nu aanleiding tot de discussie is: de technologische ontwikkeling. Eind 60’er jaren begon men in Nederland met het centraal bijhouden van persoonsgegevens. In 1971 werd een volkstelling gehouden, waarbij méér informatie werd gevraagd dan de tellingen daarvoor. Opstanden die ontstonden rond deze telling zijn het begin geweest voor de wetgeving ter bescherming van onze persoonlijke gegevens die we nu hebben. Logisch, want voor deze automatisering van de registratie van persoonsgegevens en de uitbreiding was de privacy van de Nederlander redelijk gewaarborgd. Simpelweg omdat er toch niet zoveel bekend was over iemand.

Mijn generatie is er een van een totaal ander kaliber. Die is van na 1983, en heeft de aanloop naar de invoering van art. 10 Grondwet niet meegemaakt. Wat we wél hebben meegemaakt, is de invoering van het internet, het gebruik van e-mail, van internetfora, van chatsites, later van sites zoals Hyves en MySpace, en nu Facebook, Google en ga zo maar door. Voor deze generatie, en de jongere generaties, is het bijna vanzelfsprekend dat je allerlei zaken op internet deelt met iedereen die het maar zien wilt . De technologie die in 1971 voor het eerst gebruikt werd, toen nog zo controversieel, heeft een flinke cultivering doorgemaakt. Logischerwijs dus hebben de ouderen een geheel ander idee bij privacy dan de jongeren. Feitelijk en gevoelsmatig is er meer en meer bekend over iemands persoonlijke levenssfeer, waardoor de discussie over de waarborgen van ons recht op privacy voornamelijk door hen gevoerd wordt.

Dat er een wijziging komt van ons recht, is duidelijk en onvermijdelijk, dat hebben de actualiteiten goed laten zien. Maar naar welke generatie moet er geluisterd worden? Het idee over bescherming van de persoonlijke levenssfeer van de vorige eeuw is niet accuraat meer en behoorlijk verouderd. Maar het idee van jongere generaties over privacy, waar veel draait om het online delen, lijkt nu ook geen degelijke basis voor een herwaardering van het grondrecht. Tijd voor een mooie middenweg?

Bronnen tekst:
http://nos.nl/artikel/569133-nsa-erkent-aftappen-nederlanders.html
http://www.nrc.nl/nieuws/2014/02/12/excuses-en-de-motie-van-wantrouwen-dit-waren-5-belangrijkste-momenten-debat/
http://www.theguardian.com/commentisfree/2013/oct/25/nsa-scandal-puts-europe-to-test
http://www.reuters.com/article/2013/06/21/net-us-facebook-security-idUSBRE95K18Y20130621
http://www.mirror.co.uk/news/weird-news/social-media-experiment-video-comedian-2811951
http://wetten.overheid.nl/BWBR0001840/Hoofdstuk1/Artikel10/geldigheidsdatum_11-04-2014/informatie
http://www.huffingtonpost.com/bianca-bosker/facebook-10-anniversary_b_4718871.html
http://www.prnewswire.com/news-releases/the-oversharing-generation-60-of-millennials-willing-to-share-personal-info-with-brands-249034631.html