Waarom minder kafka?

Afgelopen maand was een bijzondere. Een blik knikkers van Anne Frank kwam boven water, Engeland liep onder water, de Olympische Winterspelen vonden weer eens plaats en Zwitserland besloot de grenzen dicht te gooien voor immigranten. In Oekraïne vond na hevige protesten een machtsverschuiving plaats en Badr Hari werd veroordeeld voor anderhalf jaar cel wegens negen geweldsdelicten. Maar naast al deze gebeurtenissen die waarschijnlijk niemand gemist heeft, is er nóg iets bijzonders gebeurd. Iets waardoor goed benadrukt wordt WRM Nederland een van de best werkende rechtsordes ter wereld heeft. Iets waar de rest van de wereld een voorbeeld aan kan nemen. Vorige week werd het eerste vonnis gewezen door de eKantonrechter . WRM is er sinds kort een eKanton in Nederland en wat is het?

Digitalisering
Dat de rechters Twitteren en op Facebook actief zijn, dat weten we al een tijdje. Een beetje ongemakkelijk zijn ze nog wel met de social media, maar zoiets moet natuurlijk even groeien. Maar tegenwoordig is er dus ook een ‘digitale’ rechter. Dit houdt kort gezegd in dat alle stukken digitaal aangeleverd worden in plaats van fysiek, en dat de voortgang van de procedure online te volgen is, net als je pakketje dat je via track&trace kan volgen. Het enige moment dat je nog naar de rechtbank moet, is voor de hoorzitting maar de rest is bij de eKantonrechter dus digitaal. WRM is de rechtspraak zo druk bezig om te digitaliseren?

Modernisering
De rechterlijke macht heeft ingezien dat ook zij met de tijd mee moet. Dat betekent aan de ene kant de zichtbaarheid in de social media om te werken aan het (af en toe stoffige) imago. De mensen een kijkje geven in de keuken moet meer feeling met de rechterlijke macht opleveren. Aan de andere kant houdt de modernisering in dat processen zoals bijvoorbeeld een civielrechtelijke procedure online gevoerd kunnen worden. Met de tijd mee gaan betekent de papieren dossiers vaarwel zeggen en de digitale weg inslaan. Voor nu is dit eKanton alleen nog maar beschikbaar voor rechtsbijstandsverzekeraars, maar over een paar maanden moet deze elektronische weg ook openstaan voor jou en mij.

WRM dan?
De achterliggende kracht van de huidige ontwikkelingen is het vernieuwingsprogramma Kwaliteit en Innovatie. Zoals ze het zelf verwoorden, moet de rechtspraak ‘minder Kafka’ worden . Aan de modernisering zitten naast het argument van ‘met de tijd meegaan’ nog enkele grote voordelen. Het idee is dat de procedures veel inzichtelijker en eenvoudiger worden, mede nu alle stappen online te volgen zijn. Voor niet juristen zijn bepaalde vonnissen niet logisch of geheel begrijpelijk, maar het nieuwe online procederen moet meer duidelijkheid verschaffen over de overwegingen van de rechters. Daarnaast komen er wettelijke termijnen waarbinnen de rechters moeten beslissen, waardoor de doorlooptijd omlaag gaat en men sneller het vonnis krijgt. Kort gezegd moet de rechtspraak weer gaan matchen met de huidige, moderne maatschappij die continu online is.

Wat kunnen we verwachten?
Het vernieuwingsprogramma is enorm breed, en bestrijkt meer dan de civiele procedure die sinds kort online gevoerd kan worden. Om alles in goede banen te leiden, en te kunnen oefenen met nieuwe systemen en procedures, gaat de vernieuwing in meerdere fases. Op den duur moeten de simpele civiele procedures in heel Nederland online te voeren zijn. De politie gaat processen-verbaal digitaliseren (nu gaat dat nog met printen, scannen, nog een keer printen et cetera). Het archief van alle zaken staan nu nog op papier, goed voor bijna 200 kilometer aan dossiers. Dit gaat iemand digitaliseren, ik wens hem alvast veel succes. Tenslotte zal ook het strafrecht veel meer online gaan doen; het online heen en weer zenden van elektronische dossiers, die ook toegankelijk worden voor gevangenissen (die hebben nu geen directe toegang tot het strafdossier van hun gevangenen) en zal de communicatie naar de burgers veel makkelijker verlopen, gewoon een emailtje in plaats van een ambtenaar aan de deur . Net zoals in Nederland het gebruik van smartphones en internet enorm groeit, groeit de rechtspraak daarin mee. Makkelijk is de omschakeling niet, maar wel heel vooruitstrevend. Laten we hopen dat Kafka met een paar jaar verdwenen is uit de rechtzalen!

Bronnen tekst:

http://www.rechtspraak.nl/Organisatie/Rechtbanken/Oost-Brabant/Nieuws/Pages/Eerste-uitspraak-eKantonrechter-rechtbank-Oost-Brabant.aspx
https://twitter.com/RechtspraakNL
https://www.facebook.com/Rechtspraak
http://www.rechtspraak.nl/Organisatie/Publicaties-En-Brochures/Rechtspraak/Documents/Rechtspraak-magazine-maart-2014.pdf Rob Edens, Frisse wind (Rechtspraak maart 2014)