Waarom maakt zeep schoon?

Wist je dat we naast voedsel, huisvesting en brandstoffen ook zeep tot de meest essentiële levensbehoeften van de mens kunnen rekenen? Je vraagt je vast wel eens af wat zeep nou eigenlijk is en WRM zeep als schoonmaak middel gebruikt wordt.

Over de oorsprong van zeep zijn er meerdere verhalen. Het eerste bewijs voor het gebruik van zeep dateert uit circa vijfduizend jaar geleden. Een Babylonische cilinder van klei uit 2800 v.Chr. bleek een zeepachtige substantie te bevatten. Dit werd naar het schijnt gebruikt voor het stylen van haar. Enkele eeuwen  daarna rond 1500 v. Chr. werd bewijs gevonden  dat aantoonde dat Egyptenaren dierlijke en plantaardige vetten met alkaliën mengden om huidziektes te behandelen en hun huid te wassen. Vanaf de 17^e eeuw  werd zeep ook in Europa geproduceerd. Italië, Frankrijk en Spanje waren de voornaamste zeepproducenten, omdat zij over de grondstoffen voor  de zeepproductie beschikten. Rond de 19e eeuw hadden de moderne zeepproductietechnieken zich ontwikkeld en kon zeep op industriële schaal  gemaakt worden, waarmee de zeepproductie zoals we die nu kennen tot stand kwam.

Wat is zeep?
Het lijkt misschien een ingewikkeld middel maar de synthese van zeep berust op een eenvoudig chemisch proces dat bekend staat als verzeping. Verzeping is het proces waarin zeep vervaardigd wordt uit een vetzuur en een base. Voor de verzepingsreactie heb je om exact te zijn plantaardig of dierlijk vet (triglyceriden) en een loogoplossing (meestal Natriumhydroxide of Kaliumhydroxide ) nodig. Deze worden in de juiste verhouding onder roeren aan de kook gebracht. De loogoplossing is  bij aanwezigheid van water in staat vetten te scheiden in alcoholen (glycerolen) en  de natrium en kalium zouten van het vet, het eigenlijke zeep. Op industriële schaal laat men ingrediënten in een continu proces onder hoge druk en temperatuur met elkaar reageren.

Figuur 1: Schematische weergave verzepingsproces

WRM maakt zeep schoon?
Vuil en vet zijn over het algemeen hydrofoob (waterafstotend) vandaar dat we onze  vaat of vuile handen alleen schoon krijgen als we gebruik maken van iets dat graag het vuil opneemt. Maar WRM maakt zeep schoon?  Zeep moleculen bestaan   uit een relatief lange koolstofketen: het waterafstotend deel en een geladen kop, het water minnend deel. Wanneer zeep in contact komt met vuil/vet  vormen de zeep moleculen een “cirkel” om het vuil/vet waarbij de waterafstotende  staarten naar binnen gericht zijn, en de waterminnende koppen  naar buiten gericht zijn. De cirkel wordt een micel genoemd. De vorming van een micel verklaart ook WRM  zeep in water oplost. De geladen koppen zijn waterminnend, dit maakt dat je zeep makkelijk kan afspoelen met water.

Figuur 2: Schematische weergave van Micelvorming

Bronnen tekst:
wereldoorlog1418.nl/zeepschaarste
nl.oriflame.com/products/show-body-care