Waarom maakt kauwen ons slimmer?

We hoeven tegenwoordig weinig meer zelf te doen. Onze smartphone houdt digitaal onze agenda bij en wijst ons op afspraken, een rekenmachine helpt ons bij lastige geldsommen en moeilijk denkwerk kunnen we vaak aan zoekmachines overlaten. Hoe kunnen we onze hersenen nou toch nog aan het werk houden? Wat kunnen we doen om toch nog slimmer te worden? Vooral geen vanillevla eten, meldt hoogleraar Erik Scherder in zijn online college voor de Universiteit van Nederland. Maar WRM dan?

Vanillevla
De afwijzing van vanillevla heeft alles te maken met het verband tussen kauwen en hersenprocessen. Erik Scherder, hoogleraar Klinische Neuropsychologie, spreekt in zijn college over een relatie, want bewijs voor een duidelijke oorzaak-gevolgrelatie is nog niet gegeven. ‘Maar het lijkt erop dat kauwen en geheugenprocessen hand in hand gaan,’ vertelt de neuropsycholoog in zijn online college. Ook ander wetenschappelijk onderzoek heeft uitgewezen dat kauwen, waarbij vooral het smakken op kauwgum is onderzocht, en betere prestaties een verband met elkaar hebben. Een Japanse studie uit 2012 heeft bijvoorbeeld bewezen dat kauwen kan zorgen voor meer aandacht en alertheid bij personen. Ook hadden deze personen meer controle over hun precieze bewegingen, zoals knippen of schrijven, en was hun werkgeheugen actiever wanneer ze tijdens bepaalde taken ergens op kauwden. In ons werkgeheugen slaan we voor een korte tijd informatie op om hiermee iets te kunnen doen, denk bijvoorbeeld aan het onthouden van keuzeopties tijdens het maken van een moeilijke keuze. Wil je bijvoorbeeld yoghurt, vanille yoghurt of vanillevla?

Langzaam lopen
WRM zorgt het kauwen op een kauwgumpje nou voor een verbeterde hersenactiviteit? Dat heeft te maken met de betere doorbloeding in de delen van de hersenen die te maken hebben met geheugen en aandacht. Als iemand kauwt gaat de snelheid van de hartslag omhoog. Neuropsycholoog Scherder vergelijkt dit lachend met langzaam lopen, een beweging waarbij het hart ook iets sneller gaat kloppen. Door de snellere hartslag neemt de bloeddruk toe en worden bepaalde delen in de hersenen geactiveerd.
De betere werking van de hersenen door te kauwen op kauwgum is alleen nog gevonden als een kortetermijneffect, maar volgens Scherder zouden er ook langdurige positieve effecten kunnen optreden als gevolg van goed kauwen. Hij vertelt uitgelaten dat het zelfs een oplossing zou kunnen bieden tegen dementie. Een van de grote bloedvaten die een betere doorbloeding krijgt door kauwen is namelijk vaak een van de vaten die bij een herseninfarct worden beschadigd. Door te blijven kauwen en constant bloed rond te pompen, zouden ouderen minder kans hebben op een herseninfarct. ‘Vaak lijdt maar dertig procent van de patiënten in verzorgingstehuizen aan slikstoornissen, laat de rest dan blijven bewegen door eten te mogen kauwen,’ vertelt Scherder.

Grijze massa
De relatie tussen kauwen en iets slimmer worden is gecompliceerd: verschillende studies zouden ook tegengestelde uitkomsten hebben gevonden. Kauwen zou volgens deze studies juist kunnen leiden tot een vermindering van alertheid en flexibiliteit in denken; dit zou vooral optreden bij kinderen met ADHD. Ook zou blijken dat langdurig kauwen niet per se voor een betere hersenactiviteit zorgt. Sommige onderzoeken hebben uitgewezen dat het kauwen van kauwgum, vlak voor het doen van een taak, voor een verhoogde aandacht zorgt, maar dat dit effect verdwijnt wanneer tijdens het uitvoeren van de taak kauwgum gekauwd wordt. Kauw dus niet de hele dag door, want dan kan deze truc wel eens zijn invloed op onze grijze massa verliezen. Een bakje vanillevla op z’n tijd kan dus toch niet veel kwaad.

Wil je verder lezen?
Universiteitvannederland.nl/college/waarom-vernietigt-vanillevla-onze-hersenen/
Quest.nl/artikel/kauwgom-knauwen-maakt-je-slimmer
Breininbeeld.org/actueel/vraag-van-de-week/verbetert-het-kauwen-van-kauwgum-je-concentratie.html
Ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/20933558