Waarom laten we piercings zetten?

Mijn huisgenote draalt zenuwachtig rond voor de ingang van de piercingshop in Amsterdam. Het is juni 2013, een paar weken geleden besloot ze dat ze een helixpiercing wilde laten zetten. Hierbij wordt er een piercing door het kraakbeen in de zijkant van je oorschelp gezet. Door de angstige blik in haar ogen vraag ik me af WRM ze er überhaupt aan begint. Dan gaat ze toch maar naar binnen. ‘Doet het pijn?’ vraagt ze meteen als ze de stap over de drempel heeft gezet. ‘Neuh,’ antwoordt de dame achter de balie onverschillig. ´Zij heeft makkelijk praten´, denk ik. Bij haar zit er overal wel iets van metaal doorheen. Tijdens het zetten houdt mijn huisgenote mijn hand vast en wordt deze bijna fijngeknepen. Even later kijkt ze vol bewondering naar haar oor, dat nu redelijk rood en gezwollen is. Maar mooi is het wel. Hoewel ik zelf ook niet vies ben van een extra gaatje hier en daar, moet je inderdaad wel even op je tanden bijten. Niet iedereen is er fan van, maar hele volksstammen doen al eeuwen aan lichaamsversiering. Soms zelfs tot in extremen, want zo’n klein gaatje is niets vergeleken met mensen die hun complete lichaam laten doorboren. Vindt wat je ervan vindt, maar WRM laten we piercings zetten?

Hoewel er op wetenschappelijk niveau weinig onderzoek is gedaan naar de reden achter het piercen van lichaamsdelen, is het wel bekend dat het een praktijk is die al duizenden jaren beoefend wordt. Zeker de alom bekende oorpiercings zijn sinds de oudheid bijna altijd wel ergens in de mode geweest. Er is genoeg archeologisch bewijs gevonden dat deze uitspraak ondersteunt, zoals mummies met gepiercete oren. De Egyptenaren behingen hun oren met goud en edelstenen, in de Griekse oudheid droeg men graag hele gevaartes in de vorm van vogels en halfgoden. De Tinglit in het noordwesten van Amerika zagen gepiercete oren met een mooi sieraad erin als een teken van nobelheid en rijkdom. Vroeger werden er dan ook veel piercings gedragen om spirituele en religieuze redenen.

Overal piercings
Niet alleen gaatjes in de oren zijn al heel lang populair, de neuspiercing kent eveneens een lange geschiedenis. We vinden ze al zo ver terug als 1500 voor Christus. Indiase vrouwen zie je dikwijls met een gouden knopje in hun neus. De dames zullen het ongetwijfeld mooi vinden, maar de piercing wordt vanwege spirituele redenen – vanuit de Ayurvedische medicijnleer – gedragen. Vrouwen die een vruchtbare leeftijd hebben bereikt, worden voorzien van een piercing in de linkerneusvleugel. Deze neusvleugel zou namelijk in verbinding staan met de voorplantingsorganen van de vrouw.

Wie denkt origineel te zijn door zichzelf te voorzien van een lip- of tongpiercing heeft het mis. Vele Afrikaanse en Amerikaanse volksstammen houden zich al jaren bezig met deze vorm van lichaamsversiering. Het piercen of stretchen van de lip – waarbij plugs of ronde platen in de lip worden gedragen – is daar niet onbekend. Een lippiercing geldt hier als statussymbool, maar wordt ook gewoon mooi gevonden. Als je hier echter met een enorme plaat in je lip gaat rondlopen, wordt je wellicht wat raar aangekeken.

In de vroege 20^e eeuw was de piercing relatief zeldzaam in het Westen. Pas na de Tweede Wereldoorlog kwam hij in de mode, dankzij jonge, gay mannen die allerlei soorten piercings droegen. In de jaren ’60 en ’70 steeg de populariteit van lichaamsversiering snel dankzij de punk- en gothiccultuur. Of denk bijvoorbeeld aan de gabbercultuur hier in Nederland, waarbij vele jongeren een wenkbrauwpiercing droegen. Hoewel het dragen van een piercing nu niet per se meer wordt geassocieerd met een bepaalde groep mensen, hebben deze subculturen wel veel invloed op het imago van piercings gehad.

Gekkenwerk
Tegenwoordig zie je een hoop neus- en lippiercings in het Westerse straatbeeld. Maar de echte durfallen gaan voor een tepelpiercing of genitale (au!) piercing. De Egyptenaren dachten dat zo’n extra stukje metaal in de edele delen het seksleven zou bevorderen. Als je overigens dacht dat het piercen van de tepel alleen gedaan wordt door mannen en vrouwen met een enigszins kinky instelling, dan vergis je je. In het oude Romeinse leger benadrukte een gepiercete tepel juist de mannelijkheid van de strijders. Verder zijn onder de dames navelpiercings lange tijd (en je ziet ze nog steeds relatief veel) razend populair geweest. Dankzij de Amerikaanse popcultuur maakte deze piercing begin jaren ’90 zijn opmars.

Tegenwoordig worden er meer piercings gezet vanwege het esthetische aspect. Het is tegenwoordig dan ook gangbaarder en normaler voor zowel mannen als vrouwen om aan lichaamsversiering te doen. Uit verschillende onderzoeken is gebleken dat jongeren piercings gebruiken als een vorm van expressie. Het graag onderdeel willen zijn van een bepaalde subcultuur speelt hierbij een belangrijke rol. Het moge dan ook duidelijk zijn dat piercings in elke cultuur en elk land wel terug te vinden zijn. Verschillende redenen spelen dus een rol bij het besluit om het lichaam van wat extra versiering te voorzien. Mijn huisgenoot is in ieder geval nog steeds helemaal gelukkig met haar helixpiercing. Nu, twee jaar nadat ze hem liet zetten, sta ik voor dezelfde winkel. Ik wil namelijk ook een helix, gewoon omdat ik het mooi vind. Ook ik zie op tegen de pijn. Helaas heb ik niemand bij me wiens hand ik fijn kan knijpen. ’Wie mooi wil zijn, moet pijn lijden’, zeg ik tegen mezelf. Snel stap ik de drempel over, anders besluit ik misschien dat dit toch gekkenwerk is.