Waarom is XTC zo een goede partydrug?
Dat XTC-pillen weleens snoepjes worden genoemd, is niet zonder reden. Ze lijken meer dan ooit deel uit te maken van het uitgaansleven en als ik om me heen kijk, krijg ik de indruk dat jong en wild Nederland XTC-pillen ook daadwerkelijk als snoepjes consumeert. Zelf heb ik nog nooit een pilletje gebruikt; een meisje kreeg ooit op ADE (Amsterdam Dance Event) voor mijn neus een aanval en stortte in omdat ze onzorgvuldig met XTC was omgegaan. Dat beeld krijg ik nooit meer uit mijn hoofd. Ook in 2014 hebben de gebeurtenissen op ADE de discussie weer flink doen oplaaien. Voor het eerst zijn er namelijk doden gevallen, waarbij zeker één geval druggerelateerd was. Een logische vervolgvraag was of het te laten testen van drugs op feestlocaties mogelijk gemaakt moet worden. Het is namelijk zeer onwaarschijnlijk dat XTC helemaal uit het uitgaansmilieu verbannen kan worden, zolang het dat euforische en energieke gevoel teweegbrengt wat iedereen onvermoeibaar door de lange feestjes loodst. Maar WRM is XTC eigenlijk zo’n uitstekende partydrug?
Om te begrijpen waar het effect van XTC vandaan komt, is het allereerst belangrijk om te beseffen dat het menselijk lichaam eigenlijk iets wegheeft van een chemische fabriek. De verschillende stofjes in die fabriek hebben een belangrijke signaalfunctie. Om het lichaam in evenwicht te houden, is het daarom essentieel dat stofjes in de juiste hoeveelheden worden afgegeven en gedurende een bepaalde tijd aanwezig zijn. Iedere ontregeling van dit proces heeft vaak drastische effecten op onze gesteldheid. XTC is zo’n ontregelaar: de werkzame stof in XTC, MDMA, verstoort de chemische balans in de signaaloverdracht tussen hersencellen dusdanig, dat ons lichaam daardoor ontregelt raakt.
Dat moet je als volgt voor je zien: alle hersencellen waaruit ons brein is opgebouwd, staan niet in directe verbinding met elkaar. Tussen het uiteinde van de ene hersencel en het contactpunt van een tweede hersencel zit namelijk een minuscule ruimte, die ook wel de synaps wordt genoemd. Wanneer een cel een signaal moet overdragen, geeft diezelfde cel stofjes (neurotransmitters) af die in de synaps terechtkomen en zich uiteindelijk, als een sleutel in een slot, binden aan de receptoren van de ontvangende cel. Op deze manier is er communicatie tussen hersencellen mogelijk. Wanneer de boodschap is doorgegeven, wordt de verbinding als het ware verbroken doordat de sleutel uit het slot verwijderd wordt. De verwijderde neurotransmitters blijven dan niet in de ruimte aanwezig tussen de twee cellen, maar worden heropgenomen door de cel die ze aanvankelijk afgegeven heeft of in de synaps zelf afgebroken. Op deze manier wordt het effect van de neurotransmitters streng gecontroleerd. MDMA daarentegen verhoogt de afgifte van serotonine, dopamine en noradrenaline en blokkeert de heropname van deze stoffen in de cel. Als gevolg hiervan worden de neurotransmitterspiegels kunstmatig verhoogd en blijven deze stofjes langer in de synaps aanwezig. De effecten van de neurotransmitters worden daarmee vele malen vergroot.
Van serotonine is bekend dat het XTC zijn love drug-imago geeft. Deze neurotransmitter is namelijk nauw betrokken bij hersenprocessen die onze emoties en sociale gedragingen reguleren. Een belangrijk aspect is dat serotonine de afgifte van twee hormonen stimuleert, namelijk oxytocine en vasopressine. Uit onderzoek is gebleken dat wanneer serotonine in verhoogde hoeveelheden in het brein aanwezig is, er ook een verhoogde afgifte is van deze twee hormonen. Zowel oxytocine als vasopressine spelen een belangrijke rol in liefde, vertrouwen en andere sociale interacties. De effecten van MDMA op de serotonineniveaus in je brein zijn dus de reden dat jij iedereen plotseling superlief vindt. In schril contrast staat de typische dip op de dag na het feest, waarin de wereld een wel heel donkere plek kan zijn. Het gebruiken van XTC doet namelijk een beroep op je serotoninereserves; de afname hiervan beïnvloedt je stemming op een negatieve manier.
Zoals eerder beschreven worden naast serotonine- ook dopamine- en noradrenalineniveaus verhoogd als gevolg van XTC-gebruik. Dat zorgt ervoor dat XTC ook als pepmiddel gebruikt wordt. Verhoogde concentraties dopamine zorgen er tenslotte voor dat we een fijne boost krijgen door het activeren van beloningscircuits in het brein, die leiden tot een blij en gelukkig gevoel. Het ‘strak’ staan wordt veroorzaakt door verhoogde noradrenalinespiegels, waardoor je veel energie blijft voelen. Dit uit zich in bijvoorbeeld een verhoogde hartslag en pupillen die wijder gaan staan. Afbraak van een klein deel van MDMA tot MDA zorgt ervoor dat je ook hallucinerende effecten kunt ervaren, zoals wanneer je iedereen opeens met een zonnebril op ziet. MDA activeert namelijk specifieke receptoren die hersenprocessen op gang brengen, met hallucinaties als gevolg.
De effecten van XTC zijn afhankelijk van de dosering en per persoon verschillend. Sommige mensen zijn namelijk gevoeliger voor bepaalde neurotransmitters dan anderen. Het is daarom moeilijk te zeggen wat een veilige dosering is: wat voor de een te weinig, is kan voor de ander te veel zijn. Tegenwoordig zijn er steeds vaker pillen met een hoge dosis MDMA in de omloop. Het gaat dan om XTC pillen waar 150/200 milligram MDMA of zelfs meer in zit. Wanneer je bedenkt dat een gemiddelde veilige dosis tussen de 70 en 105 milligram wordt geschat, kunnen we dus spreken van een bovengemiddelde hoge dosis. Wat men alleen dan vaak niet weet is dat een hogere dosis het typische XTC-gevoel niet vergroot. Integendeel, een hogere dosis jaagt seratoninevoorraden er in een rap tempo doorheen en vergroot ongewenste oppeppende effecten (zoals een droge mond, gespannen spieren en tandenknarsen). Ook krijg je eerder last van angst, paniek en braken.
Het slikken van XTC is dan ook nooit zonder risico’s. Toch blijft het middel razend populair als partydrug. Naast het feit dat XTC je een fijn gevoel geeft, hoor ik ook vaak dat je met XTC (in tegenstelling tot alcohol) voor een paar euro de hele nacht zoet bent. Van alcohol is verder bekend dat het zeer verslavend is en bij overmatig gebruik op lange termijn hersenschade tot gevolg heeft. Op dit gebied is er over XTC nog geen wetenschappelijke consensus. Het middel lijkt tot nu toe vooral psychisch verslavend te zijn, omdat men het gevoel kan krijgen dat je zonder pilletje geen mooi feest kan bouwen. Daarnaast is het zo dat ondanks dat XTC, net als iedere andere drug, de eigenschappen van jouw hersencellen kan moduleren, is het niet bekend of de effecten op je geheugen, concentratie en stemming geheel kunnen worden toegewezen aan het gebruik van XTC. Andere factoren zouden immers ook een rol kunnen spelen.
Naast dat het combineren van XTC met andere middelen, zoals alcohol, vaak een slecht idee is, is het belangrijk is dat je überhaupt weet wat je tot je neemt, om de gevaren zo veel mogelijk te beperken. Vanuit dit oogpunt zou je misschien denken dat het weer mogelijk moet worden gemaakt om pillen te testen op feestlocaties. Toch lost dit volgens Daan van der Gouwe, een medewerker van het Trimbos-instituut, het probleem niet volledig op. In de Volkskrant verklaarde hij onlangs dat de Marquistest, die eerder op feesten gebruikt werd, alleen kan aantonen of er MDMA in het pilletje zit, maar niets zegt over het MDMA-gehalte. Terwijl dit juist relevante informatie is. Daarnaast bestaat het risico dat vervuilde pillen door deze test komen. De voorkeur gaat daarom uit naar een laboratoriumtest voor pillen. De vraag is of dit de drempel om drugs te laten testen dan te hoog maakt. In hetzelfde artikel van de Volkskrant zei een organisator van ‘Vunzige Deuntjes’ op ADE huiverig te zijn om het taboe rondom drugsgebruik helemaal op te heffen door drugstesten aan te bieden. XTC-gebruik zou hierdoor wellicht gestimuleerd worden. Toch is het belangrijk om in te zien dat drugsgebruik verweven is met het uitgaansleven en we dus met elkaar moeten streven naar een veilig uitgaansmilieu. Of dit inhoudt dat er soepeler moet worden omgegaan met het gebruik van harddrugs, er meer gedaan moet worden aan preventie of dat het zerotolerancebeleid moet worden aangescherpt, is een discussie die waarschijnlijk nog wel even aan zal houden.
Afbeelding: Yellowtipi.nl
