Waarom het in Nederland 40 graden Celsius wordt

Af en toe hoor je wel eens wat mensen die eigenlijk niets zinnigs te melden hebben, maar het ook eens wagen een praatje aan te gaan. Vaak gaat het dan over het weer; over hoe het weer zo veel extremer is dan vorig jaar en de jaren daarvoor. Los van het oninteressante praatje zit er wel een interessante boodschap in. Uit recent onderzoek blijkt ook dat we de komende twintig à dertig jaar richting een subtropisch klimaat gaan in Nederland. Nooit meer naar Frankrijk voor de zon, overwinteren in Maastricht; het is over niet al te lang gewoon mogelijk in ons mooie kikkerlandje. Rampzalig nieuws voor de Friezen en andere schaatsers, maar óók voor iedereen die zich inzet voor het milieu. Aangenomen wordt dat de klimaatsverandering door toedoen van de mens veel sneller verloopt dan via zijn natuurlijk beloop zou moeten gebeuren. Iedereen heeft vast weleens van bijvoorbeeld het Kyotoprotocol gehoord, maar wat reguleert dit nu precies? En WRM werkt dit niet zoals het zou moeten werken?

Wat is het Kyotoprotocol?
Het Kyotoprotocol is een onderdeel van het United Nations Framework Convention on Climate Change (UNFCCC), oftewel een verdrag over het milieu. Maar niet zomaar een verdrag! Er zijn maar liefst 195 landen die dit verdrag hebben ondertekend, waaronder de landen in de Europese Unie. Het doel van dit verdrag is om er simpelweg voor te zorgen dat de ergste scenario’s wat betreft klimaatverandering niet plaatsvinden. Om dit te bereiken zijn via het Kyotoprotocol allerlei afspraken gemaakt.

Wat is er afgesproken in het Kyotoprotocol?
Die afspraken stellen een maximumlimiet in voor bijvoorbeeld de toegestane CO2-uitstoot van verschillende soorten landen. Onderscheid wordt gemaakt tussen ontwikkelingslanden, industrielanden en landen die buiten beide plaatjes vallen. Al die landen hebben verschillende maxima. Daarnaast zijn er veel afspraken gemaakt waarin landen worden verplicht om milieuvriendelijk beleid en ontwikkeling te promoten. De doelen worden voor een bepaalde periode uitgezet en er wordt per bijeenkomst bekeken of ze gehaald zijn of niet. Grappig is ook dat er een levendige handel ontstond in CO2-rechten: hierdoor konden landen meer uitstoot afkopen.

Worden de gestelde doelen gehaald?
Los van het feit dat we nu met elkaar kunnen concluderen dat het klimaat sneller verandert dan het uit zichzelf zou doen, is het goed om te kijken of het de staten lukt om binnen de gestelde doelstellingen (die de kans op het ergste scenario met 50 procent moeten verminderen) te blijven. Europese landen hebben het de vorige keer goed gedaan en gingen zelfs voorbij de doelstelling. Maar er zijn meer landen die het niet halen dan die het wel halen. Dat is ook niet zo gek, want hoe ga je als staat privébedrijven vertellen hoe zij hun werkzaamheden moeten veranderen? Hoe ga je de burgers uitleggen dat zij meer moeten gaan betalen voor bijvoorbeeld energie en bepaalde producten? De staat krijgt de opdracht, maar de uitvoering ligt veelal bij private partijen. Hierin zit een zeer grote uitdaging.

Wat zijn de sancties voor het niet halen van doelstellingen?
In art. 4 lid 5 van het Kyotoprotocol staat dat, wanneer een staat een doelstelling niet haalt, die staat daar dan zelf verantwoordelijk is. Dat is het. Geen boete, geen straf, helemaal niets. Geen wonder natuurlijk dat veel staten kiezen voor een snellere ontwikkeling van hun land en economie. De echte oplossing voor het bestrijden van het klimaatprobleem ligt dus niet bij de staten; zij kunnen immers ongehinderd de doelstellingen negeren. En daarnaast, al wil een staat de doelstelling wél halen, dan nog kan die niet voor ons bepalen wat wij wel en niet kunnen doen.

Wijzelf zijn het grootste probleem
We kunnen nog zulke mooie verdragen hebben die bol staan van de ideologieën, maar als de top-down structuur niet goed werkt, hoe werkt het dan wel? Waar ligt het probleem nu? Het grootste probleem voor het milieu zijn wijzelf. Veranderen wij ons gedrag niet, dan verandert het gedrag van de staat maar langzaam, en verandert het klimaat lekker verder. Voor ons is veertig graden hartstikke lekker, maar bedenk wel dat bijvoorbeeld Spanje dan een woestijn is geworden. Kortom: het begint bij onszelf.

Bronnen
http://nieuws.weeronline.nl/toekomstig-nederlands-klimaat-wordt-extremer/
http://unfccc.int/resource/docs/convkp/kpeng.pdf
http://www.un.org/climatechange/summit2014/
L. Gengler, ‘Het Kyoto-verdrag werkt! Handel in gebakken lucht (opinie over de ‘nieuwe hype’ van handel in CO2-rechten)’, De Spil nr. 2, 2005, p.30
http://re3.feem.it/getpage.aspx?id=5254