Waarom krijgen we grijze haren als we ouder worden?

Blonde, rode, bruine of zwarte haren, allemaal hebben ze één ding gemeen: op een gegeven moment worden ze grijs. Wellicht in meerdere of mindere mate, maar iedereen wordt naarmate ze ouder worden geconfronteerd met de grijze lijnen op hun hoofd en lijf. Als eerste tekenen van ouderdom worden grijze haren vaak gevreesd. Niet voor niets verven vijf miljoen Nederlandse vrouwen hun haar en ontstaan er steeds ook meer producten voor mannen om deze verkleuring bij te werken. Maar WRM worden haren grijs naarmate we ouder worden? En zijn stress, ziektes en andere factoren van invloed op dit proces?

‘Kerkhofsbloemen’
‘Grijze haren zijn kerkhofsbloemen’ luidt een Nederlands spreekwoord. Hoewel het spreekwoord insinueert dat mensen met grijze haren op weg zijn naar hun laatste rustplaats, hebben grijze haren niet per se iets te maken met ouderdom. Het moment waarop iemand grijs wordt, is namelijk genetisch bepaald. Net zoals je een bruine haarkleur van je vader of moeder kunt erven, erf je ook het tijdstip waarop je grijs wordt. Vergrijzing begint bij de meeste mensen op hun veertigste, maar er bestaan gevallen waarbij mensen in hun tienerjaren al hun eerste grijze haar vinden! Wel bestaat er min of meer een vaste volgorde waarin grijze haren verschijnen. Vaak vertonen ze zich het eerst naast de slapen of in de baard bij mannen. Daarna volgt de vergrijzing op het achterhoofd, vervolgens bovenop het hoofd en natuurlijk de rest van het lichaamshaar.

Natuurlijke haarkleur
Haren zitten in de huid vast aan een haarzakje dat uit verschillende soorten cellen is opgebouwd. De stamcellen in het haarzakje produceren cellen die twee soorten kleurpigmenten aanmaken. Het ene pigment is bruin en zwart van kleur, eumelanine genaamd, het andere pigment bestaat uit rode en blonde kleuren, ook wel pheomelanine genoemd. De natuurlijke haarkleur van een persoon is het resultaat van de unieke verdeling van deze twee pigmenten in het haar. Welke pigment dominant is in deze verdeling, bepaalt de natuurlijke kleur van het haar.

Pigmentverlies
Maar WRM veranderen haren nu in een grijze kleur? Hoe ouder mensen worden, des te minder pigment in de haarzakjes wordt aangemaakt. Dit komt door het afsterven van de stamcellen in het haarzakje die de twee soorten pigment produceren. Hoewel de afname van het pigment een geleidelijk proces is, verandert de kleur van een haar die al uit een haarzakje groeit niet. Pas wanneer de huidige haar afsterft, bevat de nieuwe haar die teruggroeit minder of geen pigment, waardoor deze grijs kleurt. Deze grijze kleur komt doordat de nieuwe pigmentloze haar hol is. Wanneer er licht op het haar valt wordt dit niet meer geabsorbeerd door het pigment, maar wordt dit gereflecteerd door de holle haar, waardoor er wit licht wordt teruggekaatst. De mate van pigmentvermindering zorgt dus voor de mate van de grijze of witte kleur die zichtbaar is. Bovendien zorgt de mengeling van pigmentloze, oftewel witte, haren en gekleurde haren voor een grijze bos op het hoofd.

Fabels
Maar komen er nu twee grijze haren terug wanneer je er één uit de huid trekt? Absoluut niet. De afname van het pigment in het ene haarzakje heeft immers geen invloed op een ander haarzakje. En dit is niet de enige fabel die bestaat over grijs worden. Een andere veel voorkomende mythe is dat mensen van veel stress grijs kunnen worden, soms zelfs in één nacht. In de geschiedenis bestaan er een aantal verhalen over bekende personen, zoals de Franse koningin Marie-Antoinette (1755-1793) en de Engelse martelaar Thomas More (1478-1535), die in de nacht voor hun executie door zeer hevige emoties een hoofd vol grijs haar zouden hebben gekregen. Dit is echter onmogelijk. Wel kunnen mensen in deze gevallen last hebben van de haaraandoening alopecia diffusa. In dit geval richt het afweersysteem van een persoon zich tijdens een emotioneel zware periode tegen de haarzakjes. De haren worden dan niet grijs, aangezien al bestaande haren niet zelf nog van kleur kunnen veranderen, maar de gekleurde haren vallen uit. Doordat iemand al gedeeltelijk grijs is en tegelijk veel haren in een korte tijd verliest, kan het op een ochtend lijken alsof een persoon in één nacht grijs is geworden, terwijl dit proces in werkelijkheid enkele weken inneemt.

Oplossing
Hoewel er verschillende onderzoeken zijn gedaan en nog steeds in gang zijn naar het tegengaan van grijs worden, is vergrijzing tot op heden een onomkeerbaar proces. De enige oplossing die bijna 100% dekking biedt? Haarverf. Of je moet gewoon trots zijn op die grijze haren. Want grijs haar is immers ‘wijs haar’!

Bronnen tekst:
Knack.be/nieuws/gezondheid/waarom-worden-haren-grijs/article-normal-65592.html
Quest.nl/vraag-en-antwoord/artikel/waarom-worden-we-grijs
Gezondheidsnet.nl/haar-in-de-hoofdrol/waarom-je-haar-grijs-wordt
Volkskrant.nl/vk/nl/2672/Wetenschap-Gezondheid/article/detail/3365411/2012/12/18/Kun-je-van-stress-of-emotie-in-een-nacht-grijs-worden.dhtml
Haarcentrum.nl/haar-info/grijs-haar