Waarom gaat een tatoeage niet weg?

 Tatoeages zijn in de mode en lang niet alleen bij zeelieden. Je bent niet meer origineel of stoer met een klein hartje of sterretje op je enkel en als je enigszins de mode volgt, kun je haast niet achterblijven. Er zijn talloze redenen om een tatoeage te nemen. Het meest gehoorde voorbeeld in mijn eigen omgeving is de ‘reistatoeage’, die meestal na of tijdens een tussenjaar in Zuidoost-Azië ter herinnering is gezet.

Tien jaar geleden was het helemaal hip om een tribal op je onderrug te zetten, maar modes houden niet lang stand. Een echte romanticus tatoeëert de naam van zijn/haar grote liefde op de rug, maar ook een verkering kan uitgaan. En een tatoeage blijft, voor altijd. Maar WRM blijft zo’n tatoeage nou zitten?

Elke zeven jaar een nieuwe huid
Eigenlijk lijkt het raar. Dagelijks schud je een miljoen dode huidcellen van je lichaam, wat erop neerkomt dat na zeven jaar je hele huid is vervangen. Als je op je hand tekent, of een plakplaatje opdoet, zal zo’n afbeelding dan ook binnen enkele dagen verdwijnen. Dit komt omdat je óp je huid tekent, waardoor het teken samen met je dode huidcellen zal verdwijnen. Aangezien een tatoeage blijft zitten, ligt daar blijkbaar een ander mechanisme aan ten grondslag.

WRM is een tatoeage dan voor altijd?
De inkt die wordt gebruikt voor je tatoeage wordt met een naald in de huid geprikt. Het is de buitenste laag van je huid (de opperhuid) waar de dode huidcellen vanaf komen, terwijl het pigment van de inkt diep daaronder (in de lederhuid) wordt ingebracht. Zo’n naald gaat vijftig tot drieduizend keer per minuut in je huid; elke keer wanneer dat gebeurt, reageert je immuunsysteem daarop. Je immuunsysteem bestaat uit verschillende ‘opruimcellen’, die zorgen dat bacteriën, virussen en andere dingen die niet in je lichaam thuishoren onschadelijk worden gemaakt. Tijdens het tatoeëren krijgt je lichaam een dubbele aanval te verduren: er worden allemaal kleine gaatjes gemaakt in je huid en er wordt lichaamsvreemd pigment ingebracht. Je lichaam slaat alarm, waarop zogenaamde ‘macrofagen’ (dat zijn dus die opruimcellen), zich naar de plaats delict haasten. De macrofagen willen het pigment van de inkt opruimen en kapselen het daarom in (dit kan je vergelijken met opeten). Dit is echter precies de reden WRM de tatoeage permanent wordt.

Een aantal van deze macrofagen, die hun buik dus vol met gekleurde inkt hebben, blijven op dezelfde plek in de lederhuid liggen. Ze kunnen de inkt niet afgeven, zodat deze netjes blijft liggen. De kleur zie je door de huid heen. Een ander deel van de inkt zwerft rond in de cellen van de lederhuid. Huidcellen blijven op hun plek tot ze sterven, waarna ze met inkt en al worden opgenomen door jongere cellen. Zo blijft de inkt op zijn plaats.

In een filmpje van Ted Ed (What makes tattoos permanent?) leggen ze dit verhaal nog eens uit, met prachtige illustraties.

Is het écht voor altijd?
Begrijp je niet meer WRM je tien jaar geleden Robbie Williams op je bil hebt gezet? Of waardeert je nieuwe vriendin het niet dat er nog steeds ‘Tessa’ bij je hart staat? Gelukkig zijn er tegenwoordig redelijk goede technieken om je tatoeage weg te laten laseren. De laserstraal breekt de pigmentbolletjes die in je lederhuid zitten af tot kleine stukjes, zodat de macrofagen ze kunnen afvoeren. Sommige kleuren inkt zijn echter moeilijker af te breken dan anderen en er kunnen complicaties ontstaan. Het is moeilijker om een tatoeage te verwijderen dan om er een te zetten, dus het kan geen kwaad even goed na te denken voordat je iets op je huid laat vereeuwigen.

Een eeuwige traditie
Met de huidige techniek hoeft dus niet elke tatoeage eeuwig te blijven zitten, maar de traditie van het tatoeëren zal waarschijnlijk wel eeuwig blijven bestaan. De eerste tatoeage is teruggevonden op een Peruaanse mummie van 6000 voor Christus en vandaag de dag loopt ook bijna één op de vijf Nederlanders met een huidversiering rond. Helaas zul je dus nooit echt origineel zijn!