Waarom boeddhisme (zonder een pleidooi over geloof te houden)?

Als ik gedwongen zou worden om te moeten geloven – wat bijna ondenkbaar is voor een rasechte atheïst – dan zou ik boeddhist worden. Boeddhisme is in mijn ogen een van de meest vreedzame geloofsovertuigingen. Waar de een gelooft in de almachtige God en de ander in Allah, zou ik mij omringen met de spirituele krachten van Boeddha. Zo dachten er meer: wereldwijd kent het geloof, dat vooral in Azië te vinden is, zo’n 376 miljoen aanhangers. Best een grote beweging, dus vroeg ik me af: WRM boeddhisme?

Eeuwen geleden bewandelde een beste man genaamd Siddartha Gautama de aardbol. Wanneer precies is nooit bekend geworden, maar naar schatting leefde hij van 450 voor Christus tot circa 370 voor Christus. 80 jaar oud werd hij, daar is men het wel over eens. Deze man kreeg later de naam (Gautama) Boeddha, omdat hij volgens eeuwenoude bronnen zelfstandig de Dhamma (de manier waarop de natuurlijke wereld in elkaar zit) heeft ontdekt en verlichting heeft bereikt. Kortom, hij vond de waarheid.

Gautama zou zijn geboren in Nepal, als prins van het Sakya-volk. Hij trouwde en schonk zijn prinses een zoon, waarmee hij zijn plicht om te zorgen voor een troonopvolger volbracht. Daarna ging hij op reis, omdat hij schrok van het lijden van de mensen buiten de paleismuren. Hij maakte niet zomaar een reis, maar een spirituele: hij ging op zoek naar verlichting. Daarom nam hij afstand van zijn rijke, zorgeloze leventje en ging hij leven als monnik. Monniken leven doorgaans een sober bestaan en bezitten niet meer dan de lompen waarin ze gekleed gaan.

Zo trok hij dus de wijde wereld in, op zoek naar zijn verlichting. Hij dacht dit te vinden door middel van meditatie en zelfkastijding, maar kwam er na verloop van tijd achter dat dit niet de meest effectieve wijze was. Hij gooide het over een andere boeg en nam plaats onder een boom. Hier besloot hij net zo lang te bivakkeren totdat hij het antwoord op zijn vraag vond: ‘WRM heeft het leven altijd een “kwaliteit van lijden”?’ Het was sterven onder de boom of een antwoord vinden. Na 49 dagen onder de boom te hebben gemediteerd, kwam de 35-jarige Gautama tot het antwoord op zijn vraag: in een notendop komt het erop neer dat al het menselijk lijden voortkomt uit verlangen. Mede dankzij dit besef bereikte hij verlichting en daarom leverde deze gebeurtenis hem de titel Boeddha (‘hij die ontwaakt is’) op.

Met zijn nieuwe inzicht (de eerder genoemde Dhamma) wilde hij zoveel mogelijk mensen onderwijzen. Hij besloot door Noord-India te trekken, waar hij toespraken hield en in 45 jaar uitgroeide tot een zeer gewaardeerd en gerespecteerd spiritueel leider. Velen besloten in navolging van Boeddha om monnik of non te worden in de kloosterlijke orde van het Boeddhaschap. Hiervandaan heeft, heel kort door de bocht, het Boeddhisme zich verder verspreid.

WRM dit geloof mij en vele anderen zo aanspreekt, is vooral vanwege de positieve speerpunten waar het geloof op rust. Bijna iedereen heeft bijvoorbeeld weleens van karma gehoord; dat komt hier dus vandaan. Onze daden zouden gevolgen voor onszelf hebben. Ik heb inderdaad weleens een goede daad verricht en daarbij gedacht aan mijn karma. Heilig overtuigd van de waarheid achter karma ben ik niet, maar het klinkt wel lekker. Daarnaast ligt er bij een dit geloof een sterke nadruk op positieve eigenschappen, zoals onbevooroordeelde liefde en mededogen, want wie goed doet, goed ontmoet. Het beheersen van onze geest schenkt ons kalmte en vredigheid. Compassie en medeleven zitten ook nog in de mix, net als het idee van wedergeboorte en het belang van mediteren. Klinkt allemaal erg zweverig in mijn oren, maar ook positief.

98 procent van de Boeddhisten vindt men dus in Azië, het continent waar het geloof vandaan komt. Wie wel eens een Aziatisch land heeft bezocht, zal de vele Boeddhabeelden, tempels en geestenhuisjes (kleine tempelachtige huisjes op palen) ter verwijzing naar de almachtige niet ontgaan zijn. Net zomin als de stortvloed aan rozenkransen en de kleurrijke oranjegekleurde gewaden waar Boeddhabeelden – afhankelijk van het seizoen of de feestdag– in gehuld worden. Aziaten geloven in ieder geval met volle overtuiging en trots in de man die het pad van verlichting bewandelde. En eerlijk is eerlijk, ik kan heel goed begrijpen waarom.