Waarom bestaat de Nederlandse vlag uit rood, wit en blauw?
We hangen hem buiten tijdens Koningsdag, halfstok op 4 mei en de afgelopen weken is hij ook tijdens het WK weer volop in het straatbeeld en op televisie te zien: de Nederlandse vlag. Maar WRM bestaat onze vlag nu juist uit de kleuren rood, wit en blauw en niet uit drie andere kleuren? En WRM zit er geen oranje in de vlag zelf, terwijl dit wel onze nationale kleur is?
‘Helder vermiljoen, helder wit en kobaltblauw’
De officiële kleuren van de Nederlandse vlag zijn ‘helder vermiljoen, helder wit en kobaltblauw’. Onder deze benamingen zijn de kleuren sinds de Tweede Wereldoorlog geregistreerd in de vlaginstructie van het Ministerie van Algemene Zaken. Over de betekenis van deze drie kleuren bestaan verschillende theorieën. Volgens sommige onderzoekers zouden deze drie kleuren de opbouw van de bevolking symboliseren. De rode kleur staat dan voor het volk, de witte kleur voor de kerk en het blauw voor de adel. Volgens anderen zouden de kleuren zijn gekozen vanwege de kleuren van de jachthoorn op het wapen van Willem van Oranje, die zou bestaan uit rood, wit en blauw. Willem van Oranje bevrijdde Nederland tijdens de Tachtigjarige Oorlog van het Spaanse bewind en zou toen tegelijk de eerste vlag naar Nederland meegebracht hebben. Andere historici beweren echter dat de rood-wit-blauwe vlag al voor de tijd van Willem van Oranje, namelijk rond het jaar 1400, ontstaan zou zijn. De kleuren zouden dan voortkomen uit het toenmalige wapen van de graven van Holland, dat een combinatie was van het Beierse wapen en het wapen van het graafschap Holland.
Oranje, blanje, blue
De vlag is echter niet altijd rood-wit-blauw geweest. De eerste vlag van Nederland bestond namelijk uit oranje-wit-blauw, ook wel oranje-blanje-blue genoemd. Alhoewel, ook hier bestaat onenigheid over. Toen Willem van Oranje-Nassau zich tijdens de Tachtigjarige Oorlog verzette tegen het Spaanse bewind van koning Filips II, namen hij en zijn strijders waarschijnlijk voor het eerst een vlag bestaande uit oranje-wit-blauw mee naar Nederland, naar overwonnen steden als Den Briel. De reden dat de geuzen, strijders die tegen de Spaanse koning vochten, voor een oranje-wit-blauwe vlag kozen, is natuurlijk vanwege de verwijzing naar Willem van Oranje. Tijdens de opstand was alle hoop op Willem I gevestigd en werd daarom het rood vervangen door oranje. In 1572 is deze vlag, toen Willem stadhouder van Holland en Zeeland werd, vastgelegd als de eerste officiële Nederlandse vlag. Echter, volgens sommige historici is de vlag van Willem van Oranje niet overal in het land ingevoerd en bestonden er in die tijd zowel oranje-wit-blauwe vlaggen als rood-wit-blauwe vlaggen.
Vlag van het Koninkrijk der Nederlanden
In de loop der tijd is de oranje baan in de vlag weer terugveranderd in een rode baan. Hiervoor worden verschillende oorzaken gegeven. Zo zou het minder duur en makkelijker zijn om rode banen stof voor een vlag te verkrijgen. De kleur oranje die toen gebruikt werd, werd gemaakt van kleurstoffen uit planten als de meekrap en de wouw en verkleurde vaak snel. Bovendien zou rood beter zichtbaar zijn, wat vooral belangrijk was in de scheepvaart, waar de vlaggen gebruikt werden. De rode kleur zou feller en opvallender zijn en beter te onderscheiden van de lucht, de golven en de zeilen. Anderen menen dat de rode kleur weer werd ingevoerd als protest tegen het koningshuis. In 1652 werden uiteindelijk alle bestaande oranje-wit-blauwe vlaggen vervangen door de rood-wit-blauwe vlag, die in 1663 officieel werd ingevoerd als vlag van de Nederlandse republiek.
Prinsenvlag
Op twee momenten in de geschiedenis is er geprobeerd de oranje kleur weer in de vlag terug te krijgen. Aan het eind van de 18e eeuw zou er een geschil zijn ontstaan tussen de prinsgezinden, mensen die wilden dat het koningshuis het voor het zeggen zou hebben, en de staatsgezinden, die de meeste macht bij de regenten en de staat wilden leggen. De prinsgezinden zagen graag het oranje terug in de vlag, terwijl de staatsgezinden de rood-wit-blauwe vlag wilden behouden. Uiteindelijk bleef de vlag rood, maar werd dit pas in 1937 officieel vastgelegd. WRM? Toen deed zich het tweede moment voor waarbij mensen probeerden de oranje kleur terug in de vlag te krijgen. De NSB gebruikte tijdens het begin van de Tweede Wereldoorlog namelijk de oranje-wit-blauwe vlag om in Nederland een gevoel van nationalisme op te roepen, aangezien het volgens hen de ‘echte’ Nederlandse vlag zou zijn. Omdat er onduidelijkheid bestond over welke wet aan moest geven welke vlag als nationale vlag werd gezien, heeft koningin Wilhelmina toen ingegrepen door de rood-wit-blauwe vlag officieel vast te laten leggen in een zeer kort koninklijk besluit. Waar kunnen we dan toch nog het oranje van Willem terugvinden in onze vlag? In de wimpel, natuurlijk! Deze wordt tot op heden nog gebruikt om de verbondenheid met het Nederlandse koningshuis weer te geven. ‘Oranje boven’ is dus zeker niet verdwenen.
Bronnen tekst:
Kunst-en-cultuur.infonu.nl/geschiedenis/102632-de-geschiedenis-van-de-nederlands-vlag.html
Telegraaf.nl/watuzegt/watwiltuweten/20040754/__Rood-wit-blauw__.html
