Waarom zijn sommige mensen allergisch?

De afgelopen weken was het af en toe al echt zomerweer. De zon hoog in de lucht, warme temperaturen en hier en daar een landschap vol met bloeiende bloemen. Maar met de komst van de zomer betekent dit ook pollen in de lucht. Rood betraande ogen, een loopneus en niesbuien zijn voor veel mensen in de zomermaanden het gevolg van ‘parende bloemen’. Meer dan een kwart van de Nederlanders blijkt wel allergisch voor iets te zijn, zoals dus pollen, maar ook voor dingen als pinda’s, bijensteken of antibiotica. WRM is een kwart van de Nederlanders gevoelig voor bepaalde stoffen, terwijl deze voor andere mensen totaal geen gevolgen hebben? Oftewel, WRM zijn sommige mensen allergisch?

Van koemelk tot antibiotica
Een allergische aandoening is wereldwijd de meest voorkomende chronische ziekte. Een allergie is in feite een felle reactie van het menselijk afweersysteem op bepaalde stoffen van buitenaf die onschadelijk zijn en waar het lichaam normaal gesproken niet heftig op hoort te reageren, zoals graspollen of de haren van een kat. De stoffen waar mensen overgevoelig voor zijn heten allergenen. Er bestaan in totaal vier soorten allergenen die voor een allergische reactie kunnen zorgen. Hooikoorts wordt veroorzaakt door inhalatieallergenen, die vooral via inademing het lichaam binnenkomen. Maar denk ook aan allergenen die we door middel van voedingsmiddelen binnenkrijgen, zoals koemelk, of aan allergenen die in het lichaam gespoten worden, zoals bijensteken of antibiotica. Bovendien kunnen mensen allergisch zijn voor bepaalde stoffen wanneer hun huid ermee in aanraking komt, zoals de stoffen nikkel en chroom (waar veel sieraden van gemaakt zijn).

Lichaamsvreemd?
Wat gebeurt er nu precies als iemand een allergische reactie heeft? In de meest voorkomende gevallen zorgt de stof Immunoglobuline-E, verkort IgE, voor een veel te heftige reactie van het immuunsysteem. Deze antistof, bestaande uit eiwitten die worden geproduceerd als reactie op een lichaamsvreemde stof, hecht zich aan een allergeen wanneer deze het lichaam binnenkomt om aan te geven dat een stof schadelijk zou zijn en om een immuunreactie te initiëren. Stel je voor: je drinkt koemelk terwijl je hier allergisch voor bent. De allereerste keer dat je het zuivelproduct drinkt hoeft er geen reactie op te treden, maar het lichaam onthoudt de koemelk wel als een lichaamsvreemde stof. Wanneer je vervolgens opnieuw een glas ervan drinkt, is het lichaam voorbereid om de ‘indringer’ aan te vallen. De IgE zorgt er tijdens dit ‘gevecht’ voor dat er stoffen als histamine vrijkomen en vergroot de lichamelijke reactie, door andere cellen van het immuunsysteem naar de lokale infectie te sturen om er samen tegen te vechten. Het gevolg van de aanval door je eigen immuunsysteem zijn verwijde bloedvaten, vernauwde luchtwegen en een afname van hartactiviteit.

Topje van de ijsberg
De voorgaande lichamelijke reacties zorgen op hun beurt voor uiteenlopende allergische reacties. Want hoewel alle verschillende allergenen in vier bepaalde categorieën geplaatst kunnen worden, zijn de allergische reacties voor stoffen binnen een bepaalde categorie uiteenlopend en verschillen in heftigheid. Zo kunnen mensen bij hooikoorts alleen al last krijgen van een verstopte neus, jeuk en tranende ogen, maar ook van hoesten, benauwdheid of hoofdpijn. Een voedselallergie kan op zijn beurt weer leiden tot problemen bij allerlei organen: uitslag op of het opzwellen van de huid, benauwdheid in de longen, misselijkheid, flauwvallen en vermoeidheid zijn nog maar het topje van de ijsberg aan verschillende klachten die deze allergie kan oproepen.

Wetenschappelijke doorbraak
Hoewel door artsen achterhaald kan worden waarvoor mensen allergisch zijn, bijvoorbeeld door middel van een bloedtest, is het binnen de wetenschap nog onduidelijk hoe de aandoening ontstaat. Want WRM valt het immuunsysteem van de ene persoon de koemelk die hij drinkt aan, maar dat van een ander persoon niet? Erfelijkheid, hygiëne en levensstijl zouden in bepaalde mate invloed hebben op het ontstaan van een allergie, maar er blijkt binnen de wetenschap nog veel onduidelijk te zijn over de oorzaken van allergieën. Ook WRM behandelingen niet altijd tot de gewenste resultaten leiden is onbekend. Toch blijkt er op dit gebied een wetenschappelijke doorbraak te zijn geweest, meldde De Volkskrant 19 mei. Onderzoekers van de immunologieafdeling van het Erasmus Medisch Centrum zouden voor het eerst de cellen hebben weten te isoleren die ervoor zorgen dat mensen met een allergie ziek worden van allergenen. Artsen wisten tot nu toe al veel over de antistof IgE zelf, maar niet over de cellen die deze antistof aanmaken. Nu onderzoekers de cellen die IgE produceren hebben weten te identificeren, kunnen ze er langzaam achter komen hoe de cellen precies reageren op een allergeen. Meer kennis en hopelijk betere oplossingen voor allergieën liggen daarom in de toekomst voor de hand!

Bronnen:
‘Sleutel van allergie gevonden’, Volkskrant, 19/5/2014.
The immune system (third edition) – Peter Parham
Allesoverallergie.nl/wat-is-allergie/
Ziekenhuis.nl/ziektebeelden/a/allergie/item608