De Nobelprijs voor de lach
De uitreiking van de Nobelprijs, die jaarlijks op 10 december plaatsvindt, is een uiterst serieuze aangelegenheid. Wetenschappelijk onderzoekers worden hier geëerd voor hun opmerkelijke prestaties binnen de scheikunde, natuurkunde, fysiologie, geneeskunde, literatuur of vrede. Tot zover niets nieuws onder de zon. Wat je waarschijnlijk nog niet wist, is dat deze prestigieuze prijsuitreiking een iets minder serieus, doch uiterst charmant klein broertje heeft, de Ig Nobelprijs genaamd. Wetenschappers die de eer van deze prachtonderscheiding mogen genieten, hebben een bijdrage geleverd aan een heel ander, maar minstens zo essentieel vakgebied: humor. Waarom? Omdat lachen gezond is.
De Ig Nobelprijs werd in 1991 in het leven geroepen door wiskundige Marc Abrahams en wordt ieder jaar een week vóór de echte Nobelprijs door echte Nobelprijswinnaars uitgereikt op de campus van de Harvard University. De titel van de onderscheiding betreft een kunstig stukje jeu de langue, volledig in lijn met het guitige karakter van de prijsuitreiking. Zo is “Ig nobel” een analogie van de naam Alfred Nobel en het Engelse woord ignobel (Ig=on) wat op z’n Nederlands dus onnobel of laag/gewoontjes zou betekenen. Naast een komische titel, kent de Ig Nobelprijs ook een aantal komische tradities. Zo is het tijdens de uitreiking gebruikelijk het podium met papieren vliegtuigjes te bestoken (zie hier), die dan vervolgens door fysicus Roy Glauber (dikwijls betitelt als “Keeper of the Broom”) van het toneel worden geveegd. In 2005 was Glauber helaas niet in staat de prijsuitreiking bij te wonen, aangezien hij in Stockholm de échte Nobelprijs voor de Natuurkunde in ontvangst mocht nemen.
Nou kan iedereen zich voorstellen dat er zich tijdens zo’n uitreiking wel eens moment voordoet, waarop een iets te enthousiaste wetenschapper zijn of haar dankwoord met iets teveel enthousiasme voordraagt. En de Ig Nobelprijs zou de Ig Nobelprijs niet zijn, als zij hiervoor geen uiterst ingenieuze en *kuch* subtiele oplossing zou hebben bedacht. Meet Miss Sweety Pie! Op het moment dat een spreker de aandacht van het publiek ook maar enigszins neigt te verliezen, verschijnt deze snoezige 8-jarige ten tonele om luidkeels de zin “Please stop, I’m bored!” te reciteren. En beste mensen, ook hier is omkopen niet de oplossing, kijk maar!
Nou ben je inmiddels waarschijnlijk wel erg benieuwd naar de onderzoeken die met deze fantastische onderscheiding werden bekroond. Hieronder daarom een aantal van de leukste en meest opvallende winnaars.
In 2000 won de Nederlandse fysicus Andre Geim de Ig Nobelprijs voor de natuurkunde. Hij liet door middel van een zeer krachtige magneet een kikker zweven. Tien jaar later won Andre Geim de echte Nobelprijs (voor ander onderzoek). Hij is hiermee de enige persoon die zowel een Ig nobel- als een echte Nobelprijs won!
In 2009 ontving een aantal Mexicaanse onderzoekers de Ig Nobelprijs voor de scheikunde voor het creëren van diamanten vanuit vloeibare stoffen. Tequila om precies te zijn. Hier met die formule!
In 2009 ontving Donald Unger uit California tevens een Ig Nobelprijs, dit maal voor de geneeskunde. Hij onderzocht of het systematisch knakken van de vingers artritis veroorzaakt. Dit deed hij door zestig(!!!) jaar lang dagelijks de vingers van zijn linkerhand wel en van zijn rechterhand niet te knakken. Dat noem je nou doorzettingsvermogen.
In 2011 werd een aantal Japanse wetenschappers geëerd met de Ig Nobelprijs voor de scheikunde. Zij ontwikkelden een brandalarm voor doven en slechthorenden die in het geval van brand niet je trommelvliezen, maar je neusharen doet trillen. Dit door middel van een penetrante mierikswortelgeur (je weet wel, dat spul waar wasabi van gemaakt wordt). Ik vraag me af wat irritanter is…
In hetzelfde jaar ontving de burgemeester van Vilnius, Litouwen de Ig Nobelprijs voor de vrede. Hij demonstreerde dat het probleem van illegaal geparkeerde (asociale) wagens kan worden opgelost door deze met een gepantserde tank te overrijden (nog maar een filmpje dan). Een sterk staaltje Oost-Europese pragmatiek.
