Waarom zijn er bijna geen aardbevingen in Nederland, maar wel in Californië?

Aardbevingen. In Nederland hebben we er eigenlijk maar weinig last van. Toch zijn er andere plaatsen op de wereld, zoals bijvoorbeeld Californië, waar veel meer aardbevingen voorkomen en waar zelfs grootschalige aardbevingsoefeningen worden georganiseerd. Maar WRM vinden er nou op de ene plek zo veel en op de andere plek juist zo weinig aardbevingen plaats?

Aantal aardbevingen
Nederland
In ons land hebben we weinig last van aardbevingen, al vinden er meer plaats dan je zou denken. Afgelopen jaar, in 2013, vonden er in Nederland 138 aardbevingen plaats. Slechts vijf van deze aardbevingen waren natuurlijk. De overige 133 vonden in of in de buurt van gasvelden plaats en waren het gevolg van gaswinning. Dit soort aardbevingen worden ook wel geïnduceerde of niet-natuurlijke aardbevingen genoemd. De natuurlijke aardbevingen vinden verspreid over Nederland plaats.

Californië
In vergelijking met Nederland vinden er in Californië jaarlijks tweeduizend keer zoveel aardbevingen plaats. Gecorrigeerd naar landoppervlak komt dat neer op ongeveer tweehonderd keer zo veel aardbevingen per jaar in Californië als in Nederland. De grote vraag is natuurlijk WRM de verschillen zo groot zijn.

Wat is een aardbeving?
Om die vraag te beantwoorden is eerst een beetje informatie nodig over het ontstaan van een aardbeving.
De aarde bestaat uit meerdere lagen. De bovenste laag, waar de bevingen plaatsvinden, heet de aardkorst. De korst kan tot 40 kilometer dik zijn en bestaat uit verschillende platen. Deze platen zijn constant in beweging en tijdens dat proces schuiven de platen langs elkaar. Dit gebeurt met een snelheid van enkele centimeters per jaar. Hoewel dit erg weinig lijkt, kun je je misschien toch voorstellen dat het schuiven van deze platen gepaard gaat met enorme spanningen.

In het dagelijks leven merken wij niks van de schuivende platen. Wanneer de platen echter niet meer bewegen en de spanning zich opbouwt wordt het gevaarlijk. Platen zullen stoppen met langs elkaar bewegen wanneer er zoveel wrijving ontstaat dat het schuiven niet meer mogelijk is. De platen komen als het ware op slot te zitten. Wanneer de opgebouwde spanning zich plotseling en met een schok ontlaadt zal er een aardbeving plaatsvinden. Je kunt het vergelijken met het uitrekken van een elastiek. Dit kan rekken totdat het elastiek op een bepaald moment scheurt en hard tegen je hand kletst (de beving).

Oorzaak verschillen
Zoals gezegd vinden aardbevingen plaats op plekken waar platen van de aardkorst tegen elkaar aanschuiven. Op het plaatje hieronder is de verdeling van de vijftien platen over de wereld te zien. De rode stip op de kaart geeft Nederland aan en de blauwe stip laat zien waar Californië ligt.

De meeste aardbevingen vinden dus plaats op plekken waar twee platen aan elkaar grenzen. Wat opvalt is dat Nederland midden op de Euraziatische plaat ligt en dat Californië op de grens tussen de Noord-Amerikaanse en Pacifische plaat ligt. De grote hoeveelheid aardbevingen in Californië wordt dus veroorzaakt door het feit dat Californië op een plaats ligt waar twee platen constant tegen elkaar aanschuiven en de kans op aardbevingen dus groter is.

De sporadische bevingen die in Nederland plaatvinden worden veroorzaakt door microbreuken. Dit zijn hele kleine breuken die kunnen ontstaan in platen, als gevolg van druk of zwakke plekken. Het proces dat plaatsvindt langs deze breuken is hetzelfde als langs de plaatgrenzen, maar veel zwakker en minder frequent. We hoeven dus niet zo snel onder de tafel te kruipen.

Bronnen afbeeldingen
safety.utk.edu/2013/10/the-drop-cover-and-hold-on-dance/
geology.com/plate-tectonics.shtml

Bronnen tekst
kennislink.nl/publicaties/zware-aardbevingen-in-nederland
Koninklijk Nederlands Meteorologische instituut (KNMI)
United States Geological Survey (USGS)