Waarom ruiken nieuwe/oude boeken zo?

Een groot deel van ons zal het kopen of krijgen van nieuwe boeken vaak erg leuk vinden. Niet omdat je niet kan wachten om ze te lezen, maar vanwege de heerlijke geur van nieuw papier. Ik heb dat vooral wanneer ik weer eens tig pagina´s moet printen voor een hoorcollege; dan kan ik wel uren aan het papier staan ruiken. Ik heb mezelf wel eens afgevraagd of dat de geur is van verwerkt hout. Naast nieuw papier heeft ook oud papier een bepaalde geur, al is het wel raar dat die geur weer anders is. De opkomende chemicus in mij zegt dat die typische boekengeur niet alleen de geur van verwerkt hout kan zijn. Vandaar dat ik op zoek ging naar een verklaring voor die typische boekengeur.

WRM die geur?
De geur die wij ruiken is een mengeling van vluchtige stoffen (een soort gassen, eigenlijk). Die stoffen zijn afkomstig van de gebruikte inkt, bindingslijm en het type papier. Voor oude boeken en oud papier geldt dat de geur afkomstig is van afbraakproducten van cellulose en lignine, die door veroudering ontstaan. Cellulose en lignine zijn de hoofdbestanddelen van hout en aangezien papier uit hout wordt vervaardigd, zijn ze dus ook de hoofdbestanddelen van papier.

Nieuweboekengeur
De nieuweboekengeur is vooral afkomstig van stoffen die bij het papierverwerkingsproces zijn gebruikt. Zo ruiken we vaak stoffen die gebruikt worden om het papier van verschillende eigenschappen te voorzien, bijvoorbeeld om het glans te geven of juist glad te maken. Als het om boeken gaat, ruiken we vaak ook de geur die afkomstig is van de drukinkt of van de lijm die gebruikt is om de kaft vast te plakken. Een voorbeeld van die stoffen is waterstofperoxide, wat wordt gebruikt om het papier te bleken. Een ander voorbeeld is diketeen, een stofje dat papier waterafstotend maakt.

Oudeboekengeur
Zoals eerder gezegd bestaat de oudeboekengeur voornamelijk uit stoffen die afbraakproducten zijn van cellulose en lignine. Je zult wel heel verrast zijn wanneer ik vertel dat veel van die stoffen in het dagelijks leven heerlijk ruiken! Jazeker, bij de afbraak van cellulose en lignine komen bijvoorbeeld stoffen als benzaldehyde en furfural vrij, die naar amandelen ruiken. Ook komt er vanilline vrij dat, je raadt het al, naar vanille ruikt! Toch blijven de boeken vooral muf ruiken, omdat ze toch al zo oud en stoffig zijn (daardoor zijn de lekkere geurtjes ver te zoeken). Natuurlijk zijn er meerdere stoffen die de geur van boeken bepalen, ik heb hier slechts enkele belicht. Al heb ik nog nooit papier met amandelaroma geroken. Jij wel?