Waarom maakt geld (niet) gelukkig?

‘Cause it`s a bittersweet symphony, this life. Try to make ends meet, you`re a slave to the money, then you die.’ Met deze niet al te positieve insteek begint The Verve het nummer Bittersweet Symphony. De meeste mensen doen tijdens hun leven erg hun best geld te verdienen. Dit geld is niet alleen hard nodig om het levensonderhoud te kunnen betalen (huur, hypotheek, verzekeringen en uiteraard het benodigde natje en droogje), maar kan ook iets extra`s betekenen in de vorm van een hippe smartphone, geinige auto of luxe vakantie naar Dubai. De vraag die hierbij meteen in mij opkomt: maakt het hebben van geld gelukkig? Ben je gelukkiger als je alles kan kopen wat je hartje begeert? Of worden mensen gelukkig van dingen die niet met geld te koop zijn? En als geld al dan niet gelukkig maakt, WRM?

De geschiedenis van geld
Eerst een kort geschiedenislesje over geld. Vroeger, heel vroeger, bestond er nog geen geld, toen ruilden de mensen producten met elkaar. Had jij te veel schapen en behoefte aan een koe? Dan liep je naar de buurman toe om te vragen of hij dat misschien wilde ruilen. Omdat de samenleving zich steeds verder ontwikkelde, ontstond vanzelf de behoefte aan iets dat door iedereen als ruilmiddel werd ervaren. Dit `geld` is niet het geld zoals wij nu staan uit te tellen bij de supermarkt, maar waren voorwerpen zoals schelpjes. Deze voorwerpen moesten lang goed blijven en een bepaalde waarde hebben.

Het eerste geld in de vorm van muntjes van zilver en goud werd rond 700 voor Christus gemaakt in West-Turkije. Onze gulden, zoals de Hollandse gulden die graaf Willem V in 1379 uitgaf, is dan ook een verbastering van gouden, omdat deze eerste munten ook van goud werden gemaakt. Nederlanders hebben lang met deze gulden betaald, tot op 1 januari 2002 de euro werd ingevoerd. De nationale munten van de meeste landen die bij de Europese Unie zijn aangesloten betalen sindsdien met de euro.

Maar worden we door geld nou gelukkig of ongelukkig? Jammer genoeg blijkt er geen kant en klaar antwoord op deze vraag te bestaan. Er zijn verschillende onderzoeken naar gedaan en de uitkomsten daarvan spreken elkaar tegen. Het ene onderzoek vertelt dat mensen gelukkiger worden van een leuk saldo op de bankrekening terwijl andere onderzoeken aantonen dat dit juist niet bijdraagt aan geluk.

Geld maakt níet gelukkig
Dat geld niet gelukkig maakt kan worden uitgelegd door het principe van de preference drift. Dit houdt in dat mensen streven naar behoeftebevrediging, maar dat er altijd naar meer bevrediging wordt gezocht. Dus wil je heel lang een iPhone en heb je het geld gespaard om deze te kopen? Dan wil je een week nadat je je iPhone hebt toch ook graag een iPad, gewoon, voor erbij. Kortom: we zijn tijdelijk blij met geld, maar als we gewend zijn aan het geld, willen we graag meer. Het probleem hiermee is dat deze neiging niet stopt.

Nobelprijswinnaar Daniel Kahneman heeft dit onderzocht. Hij ontdekte dat het geluksgevoel inderdaad stijgt met het toenemen van inkomen, maar dat dit vrijwel stopt bij 58.000 euro per jaar. Het inkomen dat hier extra bovenop komt, zorgt namelijk nauwelijks voor een extra geluksgevoel. Hieruit blijkt dat geld wel gelukkig maakt, maar niet constant. Wie meer geld gaat verdienen, is inderdaad eventjes gelukkig, maar dit gelukkig voelen duurt niet lang.

Tevens kan nog gezegd worden dat als je geld hebt en alles kan kopen wat je wil, je niet per definitie gelukkig bent. Geluk kan door meerdere dingen bereikt worden, zoals een leuke partner, lieve vrienden en schattige kindjes. Met dit alles heeft geld niets te maken!

Geld maakt wél gelukkig
Ook Van Lanschot Bankiers heeft onderzoek gedaan naar of geld gelukkig maakt. Dit onderzoek is uitgevoerd onder 257 vermogende particulieren die de doelgroep van deze bank vormen. De conclusie is dat 86 procent van deze rijke deelnemers zich gelukkig voelt. Tevens blijkt dat de gemiddelde miljonair 50 jaar of ouder is en gemiddeld 2,9 miljoen euro bezit.

De Easterlin Paradox beschrijft dat hoge inkomens inderdaad met geluk correleren (dus meer geld maakt gelukkig!), maar dat een hoog inkomen op de langere termijn het geluk niet laat toenemen. Deze paradox is vernoemd naar professor Richard Easterlin, die de factoren die bijdragen aan geluk heeft onderzocht.

‘Geen geld maakt ongelukkig’ is het tegenovergestelde. Dit is ook een uitspraak die niet honderd procent bevestigd kan worden, want het is niet zo dat mensen die weinig geld hebben per definitie ongelukkig zijn. Maar het leven is wel lastig als je minder geld hebt om de vaste lasten te betalen en elke maand moeite hebt om rond te kunnen komen. Dus geen geld kan ongelukkig maken, waardoor het ook mogelijk is dat het hebben van geld gelukkig maakt.

Conclusie
Het is moeilijk om een goed antwoord te geven op de vraag of geld gelukkig maakt, gezien alle tegenstrijdige onderzoeken. Het is wel mogelijk om te zeggen dat geld gelukkig kan maken, maar dan is er nog de grens van 58.000euro per jaar. Daarboven neemt het geluk niet of nauwelijks meer toe. Volgens mij is het mogelijk dat geld gelukkig maakt en dat het hebben van geen geld ongelukkig kan maken. Maar dit is niet in alle gevallen zo. Als je alleen in je Blaricumse villa zit met 2,9 miljoen euro op de bank, hoef je niet op en top gelukkig te zijn. Moraal van het verhaal: geld kán gelukkig maken, maar er zijn meerdere wegen die naar ultiem geluk leiden!

Bronnen:
http://sochicken.nl
http://www.spitsnieuws.nl/
http://www.trouw.nl/
http://www.dnb.nl/