Waarom rollen golven altijd recht op het land af?

Stel, je trekt een boot vanaf het strand aan de Nederlandse westkust de zee in. Eerst zul je tegengewerkt worden door golven die recht op je afkomen in de richting van het strand. Eenmaal verder in de zee beweegt het water volop en deinen de golven alle richtingen uit. Als je na ontelbare uren naar de overkant van de Noordzee bent geroeid en Engeland hebt bereikt, stuit je daar ook op de kust. En wat blijkt: de golven komen daar ook naar de kust toegerold, ook al liggen beide kusten recht tegenover elkaar. WRM komen golven nu altijd op het land afgerold? En WRM bestaan er geen schuine golven?

Kracht van de maan
Om erachter te kunnen komen waarom golven altijd recht op ons afkomen, moeten we eerst begrijpen hoe golven ontstaan. Dit proces is een combinatie van zowel de krachten van de maan als de wind. De maan draait om de aarde heen, omdat deze wordt ‘vastgehouden’ door de zwaartekracht van de aarde. In principe worden beide hemellichamen naar elkaar toegetrokken door de zwaartekracht en draaien ze samen om een gemeenschappelijk zwaartepunt, dat binnen de aarde ligt. Omdat de aarde vele malen zwaarder is dan de maan, 81 keer om precies te zijn, is de aantrekkingskracht vanuit de aarde sterker, waardoor de maan om de aarde heen draait. Belangrijk om te onthouden is dus dat de maan ook een beetje aan de aarde ‘terugtrekt’. Aangezien de aarde een solide vorm heeft, trekt de maan aan het beweeglijke deel van de aarde: de oceanen. Door de werking van de aantrekkingskracht ontstaat er een vloedgolf, ook wel het getij vloed, en wordt er op andere plekken op de aarde water weggetrokken, wat zorgt voor het getij eb. De vloedgolf ontstaat niet alleen aan de zijde van de aarde waar de maan zich bevindt, maar ook aan de tegenovergestelde zijde. Dit komt doordat de maan net iets harder aan de aarde trekt dan aan het water dat zich aan de tegenovergestelde zijde van de aarde bevindt. Hierdoor stapelt het water zich aan de andere kant van de aarde op in een tweede vloedberg. Omdat de maan aan twee kanten van de aarde voor een vloedgolf zorgt en het de maan gemiddeld een dag en 50 minuten inneemt om weer precies op dezelfde plek terug te komen, is het ongeveer twee keer per dag eb en vloed. Door deze beweging van eb naar vloed ontstaat er beweging in de wateren, die voor golfbewegingen kunnen zorgen.

Wind
Een andere factor die golven veroorzaakt is de wind. Golven komen altijd vanuit de windrichting die op dat moment waait. Wanneer de wind uit het noorden komt, zullen de golven van het noorden richting het zuiden rollen. Ver op de zee in diep water kan het water vrij bewegen en is er ruimte voor het water om alle verschillende richtingen op te stromen. Wanneer het bewegende water ondieper water bereikt, en dus dichter bij de kust komt, moet het water zich echter verspreiden over minder ruimte. Daardoor stapelt het water zich, met behulp van de wind, op en wordt een golf. Bovendien worden golven dichtbij de kust afgeremd. De waterstroom raakt de bodem en er ontstaat wrijving. Des te ondieper de wateren worden, des te meer wrijving er ontstaat en des te meer de golf afremt. Uiteindelijk wordt de onderkant van de golf totaal afgeremd, terwijl de bovenkant nog doorstroomt. Hierdoor helt de bovenkant over de onderkant heen en slaat een golf stuk in de branding.

Schuine golf?
Maar stel nu dat een golf schuin op de kust afkomt, zoals het geval is aan de Nederlandse westkust wanneer een golf uit het noorden aankomt. WRM komt hij uiteindelijk dan recht aan land aan? De golf komt schuin op het ondiepe gedeelte af. Het voorste deel dat als eerste het ondiepe deel raakt wordt het hardst afgeremd, waardoor het voorste deel langzamer gaat, maar de rest van de golf raast nog even snel door en kan de opgelopen achterstand inhalen. Daardoor verandert de golf van richting, ook wel een golfrefractie genoemd, en buigt een golfkam af richting de kust. Alle delen komen hierdoor even ver van de kust te liggen en komen daarna recht aan op het land. Op deze wijze kunnen golven zowel recht aan land komen in Nederland als in Engeland, hoewel beide kusten recht tegenover elkaar liggen. En dat is maar goed ook, want anders zouden wij sporten als surfen nooit kunnen beoefenen!

Bronnen tekst:
Nauticlink.com/getijdenklok-ebvloed
Hemel.waarnemen.com/maan
Willemwever.nl/vraag_antwoord/de-aarde
Wetenschapsforum.nl/het-ontstaan-van-golven
Schooltv.nl/hoe-ontstaan-golven