Waarom muziek eigenlijk een drug is

Wanneer de wekker afgaat, ’s ochtends onder de douche, op de fiets of tijdens het werk, muziek staat bij mij altijd aan. Veel vrienden zien me nooit zonder een koptelefoon en mijn agenda staat vol gepland met opkomende concerten en festivals. En op dat soort plekken wordt me vooral duidelijk dat er velen met mij verslaafd zijn aan muziek. Maar WRM luisteren we nu zo graag muziek? En kan het net zo krachtig zijn als een medicijn?

Dopamine
Wanneer we naar muziek luisteren, kunnen we dit horen omdat er audiofrequenties en ingewikkelde patronen vanuit de lucht samenkomen in het oor. Je oren verwerken deze frequenties tot geluid, of in dit geval, muziek. Maar WRM beleven we plezier aan het luisteren van muziek? Mensen worden vaak vrolijk door verschillende middelen of prikkels, zoals voedsel, seks of drugs. Veel van deze middelen zijn eerste levensbehoeften en daarom nodig voor de menselijk overleving. Het lichaam heeft voor deze levensbehoeften een systeem ontwikkeld dat een persoon beloont wanneer diegene een van deze middelen heeft weten te bemachtigen. De beloning bestaat uit de neurotransmitter dopamine, die je een plezierig gevoel geeft. Een neurotransmitter is een stof die door een chemische verbinding informatie overdraagt tussen cellen binnen een organisme, waarbij er in dit geval zenuwimpulsen overgedragen worden tussen zenuwcellen, ook wel neuronen genoemd. Dopamine, ook wel genotstof genoemd, is dus een chemische reactie die verantwoordelijk is voor het goede gevoel na een lekkere maaltijd of tijdens het gebruik van drugs.

Verslaving
Hoewel muziek niet direct een eerste levensbehoefte is, heeft het wel het vermogen om een toestand van opwinding, zoals een versnelde hartslag en ademhaling, verwijde pupillen en hogere bloeddruk te creëren. Hierdoor worden de delen van de hersenen waarmee muziek wordt verwerkt en de delen die betrekking hebben tot emoties geactiveerd. De emotionele reactie die het gevolg is, zorgt voor de vrijlating van de ‘genotstof’ dopamine, waardoor we gelukkig worden door het luisteren naar muziek.

De stijging van de hoeveelheid dopamine is daarbij sterker op het moment dat iemand naar zijn of haar favoriete muziek luistert, dan wanneer iemand luistert naar muziek die hij of zij minder leuk vindt. Uit onderzoek is gebleken dat mensen die hun favoriete muziek hoorden, gemiddeld een stijging van 6 tot en met 9 procent vertoonden, waarbij de hoogste gevonden score een stijging van 21 procent was. In vergelijking, bij het gebruik van cocaïne stijgt het niveau van dopamine met 22 procent, terwijl een lekkere maaltijd maar 6 procent tot resultaat heeft.

En wanneer we eenmaal zijn begonnen, kunnen we ook niet meer stoppen met luisteren, want we raken er een beetje aan verslaafd. Op dezelfde manier dat een drug je na een verhoging van dopamine kan laten hunkeren naar meer, kan muziek ook verslavend zijn. Wanneer het lichaam eens beloond is, wil het dit goede gevoel weer terug en gaat daarom op zoek naar meer. Daarom kunnen we steeds weer blijven luisteren naar dat ene liedje, maar gaan we ook op zoek naar nieuwe muziek die we leuk vinden.

Evolutionaire verklaring?
Hoewel de verklaringen voor het vrijgeven van dopamine door muziek vaag zijn, bestaan er wel een aantal theorieën voor het feit dat muziek ons lichaam om de tuin leidt door zich als eerste levensbehoefte voor te doen. Zo stelde Darwin in 1871 de verklaring voor dat mensen muziek maken en waarderen om zich te kunnen voortplanten. Hij vergeleek mensen daarmee met het dierenrijk, waar veel dieren geluiden maken om een partner te lokken. En hoewel vrouwen misschien amper nog worden uitgevraagd door middel van een serenade onder het balkon, geeft het wel uitleg over de reden WRM veel mensen – lees jonge meisjes – uitzinnig gillen in concertzalen voor zangers of zangeressen die eigenlijk helemaal niet zo knap zijn, maar wel goed kunnen zingen of een muziekinstrument kunnen bespelen. Verder brengt muziek in zo’n concertzaal mensen allemaal in dezelfde goede stemming en een gebonden groep heeft volgens de evolutionaire wetten een betere kans om te overleven.

Muziek als medicijn?
Wie doet het niet, een muziekje opzetten om zichzelf iets beter te voelen, te kalmeren of juist opgewekter te worden? Dat muziek ons een beter gevoel geeft, is ook doorgedrongen bij de hulpverlenende sector. Zo zijn verschillende therapieën ontstaan die gebruik maken van muziek, die soms voorgeschreven worden aan mensen met een depressie. Uit onderzoek is dan ook gebleken dat muziek het immuunsysteem kan versterken, angst kan verminderen en het humeur van mensen beter in balans kan brengen. Dus zet je radio nog maar iets harder, want muziek is een natuurlijke drug voor geluk!

Bronnen tekst:
Froot.nl/posttype/froot/video/waarom-luisteren-we-zo-graag-naar-muziek/
Gezondheidsnet.nl/geest/muziek-zorgt-voor-aanmaak-dopamine
Psyblogging.wordpress.com/2013/05/08/de-positieve-invloed-van-muziek-op-ons-gevoel-van-well-being/comment-page-1/
Scientias.nl/waarom-muziek-ons-raakt/