Waarom hebben orkanen een naam?

Nu de herfst weer is begonnen, de wind onze haren doet wapperen en Wijk bij Duurstede is getroffen door een heuse windhoos, is de wind een veelbesproken onderwerp. Hierbij wordt er gesproken over veel verschillende soorten wind. In Nederland vooral stormen, maar ook tyfonen, cyclonen en orkanen komen in de wereld voor. Hierbij is het opvallend dat aan orkanen een mensennaam gegeven wordt. Wie herinnert zich niet orkaan Katrina, Sandy en Ike? Maar WRM wordt aan orkanen eigenlijk een naam gegeven? En waar wordt deze naam op gebaseerd?

Allereerst: wat is precies het verschil tussen een storm, cycloon, tornado en orkaan? Een storm wordt zo genoemd als er gedurende tien minuten een minimale windsnelheid van 75 km/uur wordt bereikt. Dit is typisch voor het Nederlandse klimaat en komt dan ook regelmatig in ons koude kikkerlandje voor. Boven tropische oceanen vinden echter tropische stormen plaats die kunnen uitgroeien tot orkanen, cyclonen of tyfonen. Deze drie termen geven allemaal hetzelfde aan, namelijk wat wij in Nederland meestal een orkaan noemen. Een orkaan kan in vijf categorieën worden ingedeeld, waarbij de zwakste categorie (1) windsnelheden tot 119 km/uur bevat en de zwaarste categorie (5) windsnelheden tot 250 km/uur bevat.

Zodra men merkt dat er een tropische storm op komst is, wordt er een naam aan deze storm gegeven. Elke tropische storm krijgt dus een naam, ongeacht of de storm wel of niet tot een orkaan uitgroeit. Achter deze naamgeving gaat een heel systeem schuil. Zo heeft elke regio per jaar een eigen alfabetische lijst met namen, waarbij de letters Q, U, X, Y en Z niet meedoen. De eerste storm van het jaar krijgt de eerste naam van die lijst, de tweede storm de tweede enzovoorts. In totaal zijn er zes lijsten met namen, waardoor elke zes jaar dezelfde namen terugkomen. Als een orkaan of storm erg veel indruk maakt en verwoestend is, zoals orkaan Katrina, dan wordt deze naam van de lijst geschrapt en vervangen door een nieuwe naam zodat hij niet nogmaals gebruikt kan worden. Als er meer stormen zijn dan namen in de alfabetische lijst, gaat men verder met een reservelijst die is gebaseerd op het Griekse alfabet, zoals alpha en bèta.

Orkanen krijgen dus allemaal een naam toegewezen zodat iedereen weet over welke orkaan het gaat en hier geen verwarring over kan ontstaan. Het namen geven aan stormen gebeurde al in de Middeleeuwen, waar de stormen de naam van een heilige toegewezen kregen. Onder andere door de ontkerkelijking werd hierna besloten om gebruik te maken van de geografische coördinaten van een orkaan. Deze methode bleek echter niet goed te werken, omdat er soms meerdere stormen in hetzelfde gebied waren. Opvallend feit is dat toen men begon met het namen geven aan orkanen, de meteorologen de namen van hun vriendinnen gebruikten om een orkaan aan te duiden. In 1978 werd echter besloten dat het discriminerend is om enkel vrouwennamen te gebruiken, waardoor er vanaf toen ook mannennamen worden gegeven aan stormen en orkanen. Wel zo eerlijk!

Bron tekst:
museumkennis.nl
kennislink.nl
geschiedenis24
knmi.nl