Waarom willen we kinderen?

Deze vraag stel ik mijzelf al jaren. Niet dat ik kinderen niet leuk vind, maar het ziet er nooit uit alsof het hebben ervan een groot en lang geluksmoment is. Het lijkt meer alsof er wel leuke momenten zijn, maar dat het voornamelijk gruwelijk veel tijd, energie, geduld en vooral geld kost. Vaak gaat toch een van de twee ouders minder werken, dus dat lever je qua salaris in en op de dagen dat beide ouders werken ben je kapitalen aan kinderopvang kwijt. Het zijn bijna absurde bedragen. Daarnaast is het een nobel streven om je kinderen netjes en intelligent op te voeden, wat overigens niet altijd lukt als ik zo om mij heen kijk. Het ziet er in ieder geval allemaal enorm vermoeiend uit. En toch lijkt het me soms best leuk, van die mini-me’s op de wereld zetten en ze dan gekke dingen leren.

Wat ik hiermee probeer te vragen: waar komt de behoefte om ons voort te planten en onze nakomelingen te verzorgen vandaan? WRM doen we onszelf dit aan? Ik heb in de loop der jaren al enkele onderzoeken voorbij zien komen met de conclusie dat mensen zonder kinderen gelukkiger zijn, in ieder geval tot de pensioenleeftijd. Of je na ongeveer je 65^e levensjaar gelukkiger wordt dan kinderloze stellen, hangt af van hoe jij je leven hebt ingedeeld en hoe je kinderen zich uiteindelijk ontwikkeld hebben. En tóch denken veel mensen: ‘Ja, dat zal vast wel zo zijn, maar ik wil hoe dan ook kinderen. Dan leveren we maar wat geluk en (financiële) ruimte in, dat hebben we er voor over.’ Rare wezens zijn we. Of toch niet?

De voortplantingsbehoefte
De theorie van het voortplantingsinstinct stelt dat een kinderwens een aangeboren behoefte is. We kunnen er niets aan doen dat we kinderen willen; de natuur heeft ons zo geprogrammeerd. Bedankt hè, Moeder Natuur! Verschillende wetenschappers hebben voortplanting opgenomen in de lijst van aangeboren behoeften. Een van hen is de sociaal psycholoog McDougal, een van de eerste onderzoekers die zich verdiepten in deze materie. Hij schreef een heel hoofdstuk over family instincts en stelde daarin dat mensen naast een drang tot voortplanting ook een aangeboren behoefte tot verzorging hebben. Gelukkig maar, want stel je voor dat we die behoefte tot verzorging niet zouden hebben Eerst een kind eruit duwen en dan zeggen: ‘Hey, succes ermee! Jij redt je wel, toch?’.

Het is dus wetenschappelijk vastgesteld dat we een natuurlijke drang hebben om kinderen te willen. Ik dacht dat we een natuurlijke drang tot seks hebben en de natuur daar slim op heeft ingespeeld door hier kinderen uit voort te laten komen. Want even serieus: vrouwen zijn slechts een paar dagen per maand vruchtbaar en men heeft toch wel vaker seks dan die paar dagen? Dan had de natuur de vrouw anders moeten inrichten, met een fulltime vruchtbaarheidsfunctie.  Enfin, we hebben de hele maand seks om er uiteindelijk een genetische combi van de man en de vrouw uit te persen, omdat dit nou eenmaal zo gaat in de natuur. Het ligt natuurlijk allemaal net iets genuanceerder: als er geen behoefte tot seks of voortplanting zou bestaan, WRM zouden we ‘het’ dan nog doen? Dan zouden we logischerwijs weinig redenen hebben om met elkaar het bed in te duiken. Uiteindelijk zou het gebrek aan deze behoefte resulteren in de uitsterving van ons ras. Zo basic is het dus gewoon. Nou ja, vroeger dan.

Meer een keuze
Tegenwoordig is het hebben van kinderen meer een keuze dan een natuurlijk gevolg. Een kinderwens in de huidige maatschappij is mijns inziens vergelijkbaar met het streven naar een bepaalde carrière of het verlangen om te emigreren. Het is voor een groot deel van de mensen lastig voor te stellen dat een kinderloos leven even bevredigend kan zijn als een leven met kinderen. Toch is dat kennelijk wel mogelijk, anders zouden kinderloze mensen volgens de studies niet gelukkiger zijn.

In mijn eigen netwerk kan niemand echt heel goed antwoorden op de vraag WRM ze kinderen hebben of willen. Vaak komt er een antwoord naar voren in de trant van ‘dat lijkt me gewoon heel leuk’, ‘het is een verrijking van je leven’ (ondanks dat studies het tegendeel lijken te bewijzen!) of het vaak gehoorde ‘ik wil later geen oude man/vrouw zijn zonder kinderen, dat lijkt me zo eenzaam’. Wat ook meespeelt, is dat het krijgen van kinderen in Nederland een relatief dure aangelegenheid is. Niet dat stellen opeens geen kinderen meer willen omdat het te duur is, maar dat ze dan slechts één kind willen, omdat twee kinderen grootbrengen een té grote hap uit de portemonnee is. Als je autochtone stellen ziet met meer dan drie kinderen, dan is dat ook een soort van statussymbool: zij kunnen dat dus betalen. Er wordt tegenwoordig goed nagedacht over het krijgen van kinderen, waar dit in het verleden gewoon een logische en natuurlijke stap was.

Dus…
Om dit allemaal even extreem kort en bagatelliserend samen te vatten: we willen kinderen omdat het een aangeboren behoefte is om ons voort te planten en onze nakomelingen te verzorgen. Vroeger was dit puur om het menselijk ras in stand te houden, maar tegenwoordig, naast het in stand houden van je eigen ras (lees: familie), meer ter verrijking en als statussymbool. Waarschijnlijk is de echte reden waarom men kinderen heeft, dezelfde als WRM de OV chipkaart in Nederland bestaat: ‘het leek zo’n goed idee’.